Ewangelia wg św. Łukasza cz. 5

          W rozdziale trzecim Łukasz wraca do Jana Chrzciciela i przedstawia jego misję. Jan obchodzi okolicę Jordanu i udziela chrztu nawrócenia dla odpuszczenia grzechów. Historyk Józef Flawiusz pisze o Janie Chrzcicielu w "Dawnych dziejach Izraela" (znanych też pod tytułem «Starożytności żydowskie»), że Jan ów nie chrzcił dla oczyszczenia z grzechu, lecz dla oczyszczenia ciała. Prawdopodobnie tekst perykopy "Jan Chrzciciel" (Łk 3,1–6) jest pisany na podstawie wcześniejszego, obcego źródła. Powoływanie się na proroctwa Starego Testamentu jest domeną Mateusza. Być może więc Łukasz korzystał z Ewangelii Mateusza?

          Jan był prorokiem i nauczycielem żydowskim. Głosił potrzebę nawrócenia do godnego życia. Łukasz wymienia niektóre aspekty nauki Jana: "Kto ma dwie suknie, niech [jedną] da temu, który nie ma; a kto ma żywność, niech tak samo czyni" (Łk 3,11);  "Nie pobierajcie nic więcej ponad to, ile wam wyznaczono" (Łk 3,13); Nad nikim się nie znęcajcie i nikogo nie uciskajcie, lecz poprzestawajcie na swoim żołdzie" (Łk 3,14). Prorok miał wielu zwolenników, mimo szorstkiego usposobienia, surowego trybu życia i wyglądu (żywił się szarańczą i miodem leśnym; odziany był w tunikę z włosia wielbłądziego i pas skórzany około bioder). Niewiernych wyzywał od "plemienia żmijowego" (Łk 3,7). Namawiał do uczciwego życia, hojności i nie uciskania innych. Tymczasem lud oczekiwał mesjasza, wybawiciela narodu żydowskiego. Zastanawiano się, czy Jan nim nie jest. On, poznawszy ich myśli, prostował:  "Ja was chrzczę wodą; lecz idzie mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u sandałów. On chrzcić was będzie Duchem Świętym i ogniem. Ma On wiejadło w ręku dla oczyszczenia swego omłotu: pszenicę zbierze do spichlerza, a plewy spali w ogniu nieugaszonym" (Łk 3,16–17). Jan zapowiada mesjasza chrześcijańskiego. Ciekawe, czy zdawał sobie sprawę, że Jezus nie będzie tym oczekiwanym wojownikiem, ale Wybawicielem dusz? Dusza prorocka pozwoliła mu odczytywać ze stanu Prawdy misterium o Jezusie.  Jan spełniał bardzo ważną rolę w misji Jezusa. Przepowiadał nadejście Wielkiego Człowieka, Wybrańca Boga. Jego misja kończy się uwięzieniem za jawne krytykowanie niemoralnego małżeństwa tetrarchy Galilei,  Heroda Antypasa i żony jego brata, Heroda III. Przez intrygę Herodiady zostaje zamordowany (ścięty) w piętnastym roku rządów Tyberiusza Cezara, w latach 32–36 r.

          Łukasz w krótkich słowach opisuje chrzest Jezusa (Łk 3,21–22).  Tak jakby uczynił to z obowiązku przekazania pewnego faktu. Nie rozwija tego wątku.

          W następnej perykopie  przedstawiony jest "Rodowód Jezusa" (Łk 3,23–39). Jest on zupełnie inny od rodowodu przedstawionego przez Mateusza. Prawdopodobnie Łukasz szedł po linii rodowej Maryi, a Mateusz po linii pokolenia Józefa.  W rodowodzie Łukasza, przed Józefem jest Heli (ojciec Maryi), zamiast Jakuba (ojca Józefa). To nieporozumienie tłumaczone jest tym, że Józef wszedł w prawa i przywileje synowskie w stosunku do Helego. Ewangelista Mateusz obliczył, że między Dawidem a Jezusem było 28 pokoleń, natomiast Ewangelista Łukasz naliczył ich aż 41. Mateusz śledzi panującą linię królewską (Dawid, Salomon, Roboam ...), natomiast Łukasz kroczy śladami potomków innego syna Dawida – Natana.  Który rodowód jest właściwy? W genealogii Mateuszowej występuje król Jechoniasz (Jojakim), którego Bóg przeklął słowami: "Zapiszcie tego człowieka jako pozbawionego potomstwa, jako męża, który nie zażyje szczęścia w swych dniach, ponieważ żadnemu z jego potomków nie uda się zasiąść na tronie Dawida" (Jr 22,30). Można odczytać, że z tego pokolenia nie bardzo należy spodziewać się Mesjasza. Z kolei genealogia Łukasza jest mniej wiarygodna. Na ten temat trwają spory. B. Pascal (1623–1662, francuski matematyk, fizyk i filozof religii) twierdził, że rozbieżności w Pismach należy przyjmować jako dowód, że Pismo święte nie było manipulowane.

          W oglądzie filozoteistycznym rodowody Jezusa są mało wiarygodne. Mają znaczenie symboliczne i teologiczne, wskazując na wypełnienie proroctw, niż na kwestie biologiczne. Z perspektywy filozoficznej, nie jest możliwe zidentyfikowanie fizycznego ojca Jezusa, ponieważ według tradycyjnej teologii chrześcijańskiej nie był On poczęty w sposób naturalny, lecz przez działanie Ducha Świętego (dogmat). Jednak racjonalne myślenie i naukowe podejście do rzeczywistości nie wykluczają istnienie zjawisk nadprzyrodzonych, ale im jest ich mniej tym bardziej, po ludzku, można je zrozumieć. Zjawiska nadprzyrodzone – takie jak poczęcie Jezusa z Ducha Świętego – są nieodłącznym elementem wiary i niekoniecznie muszą być traktowane jako sprzeczne z dążeniem do Prawdy.

          Perykopa  "Kuszenie na pustyni" (Łk 4,1–13) jest prawie identyczna do podobnej perykopy z Ewangelii Mateusza. Opowiadanie może dotyczyć prawdziwego zdarzenia, w którym to Jezus oddalił się na pustynię w celu przebycia tam rekolekcji przed dalszą swoją misją.

            Łukasz bada każdy materiał źródłowy i komponuje z niego własną wizję teologiczną. Perykopę "Kuszenie na pustyni" wykorzystał do zaakcentowania pokusy (szatana) jako próby przeciągnięcia Człowieka-Jezusa na złą stronę. Jak pisze, Jezus wychodzi zwycięsko z szatańskich pokus. Łukasz wierzył, że szatan istnieje realnie jako istota duchowa. Uważał, że on dzierży władzę nad światem. Znamienne są końcowe słowa kuszenia: "Gdy diabeł dopełnił całego kuszenia, odstąpił od Niego do czasu" (Łk 4,13). „Do czasu” znaczy, że powróci i dalej będzie kusił. Gdyby zamiast słowa „szatan” napisać o atrakcyjności zła, które kusi i nęci, wtedy perykopa nabrałaby realnego znaczenia. Sens byłby bardzo podobny.

Ewangelia wg św. Łukasza cz. 4

          Łukasz podaje za innymi ewangelistami, że Jezus narodził się w Betlejem. Prawdopodobnie urodził się w jednej z grot betlejemskich, w których były niegdyś przechowywane zwierzęta: "owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie" (Łk 2,7).

          Kolejna perykopa "Pasterze u żłobka" (Łk  2,8–20) jest własną kompozycją i wizją Łukasza: "nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania" (Łk 2,13–14).

          Według prawa żydowskiego, w ósmym dniu po narodzinach, dokonano obrzezania, podczas którego nadano Dziecięciu imię Jezus.

          Rodzice wrócili do Jerozolimy i tam w świątyni nastąpił akt ofiarowania Bogu Pierworodnego. Łukasz przedstawia scenę ze starym Symeonem, który oczekiwał nadejście Mesjasza Pańskiego. Z chwilą kiedy pisał swoją Ewangelię, Jezus uważany był za Mesjasza głoszonego przez proroków. Scena ze starym Symeonem i jego proroctwem: "Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą" (Łk 2,34) ma znaczenie bardziej teologiczne niż historiograficzne. Symeon przedstawiony jest tu jako prorok, człowiek sprawiedliwy i pobożny. Jego powitanie jest zwiastunem nowych czasów, jakie rozpoczynają się przed wszystkimi narodami świata.

          Perykopa "Prorokini Anna" (Łk 2,36–38) opisuję kobietę w podeszłym wieku, wdowę, która sławiła w świątyni Boga i mówiła o Nowonarodzonym wszystkim, którzy oczekiwali wyzwolenia Jerozolimy: "mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali wyzwolenia Jeruzalem" (Łk 2,38). Mówiła więc o mesjaszu politycznym. 

          Łukasz niewiele wie o życiu Jezusa z czasów Jego młodości. W perykopie "Powrót do Nazaretu" (Łk 2,39–40) pisze lakonicznie: "Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim" (Łk 2,40).

          W następnej perykopie "Dwunastoletni Jezus w świątyni" (Łk 2,41–50) wzorowanej na egipskiej wersji o Si-Usire o młodocianym synu Cha-em-wese opisuje pobyt Jezusa w świątyni. Jak przedstawia to Łukasz, dwunastoletni młodzieniec uwidacznia w niej swoje preludium działalności publicznej (Łk 2,41–50). Nawiązuje kontakty z nauczycielami Tory. Ucząc, sam się doskonalił: "przysłuchiwał się im i zadawał pytania" (Łk 2,46). Sam fakt, że zadawał pytania podważa stwierdzenie, że był równy Ojcu. Zastanawiające jest skąd Łukasz zaczerpnął wiedzę o tym fakcie z życia Jezusa. Być może Łukaszowa scena Jezusa w świątyni ma korzenie w opowieści egipskiej o Si-Usire, młodocianym synu Cha-em-Wese: "Kiedy Si-Usire podrósł i okrzepł, oddano go do szkoły. Po niedługim czasie jego wiedza przerosła wiedzę uczącego go skryby. Mały Si-Usire razem ze skrybami Domu Życia przy świątyni Ptaha zaczął czytać modlitwy błagalne, a wszyscy, którzy go słuchali, byli zdumieni", stanowiąc inspirację do uwypuklenia podobnego fragmentu życiorysu Jezusa. Być może Łukasz chciał w jakiś sposób zapełnić lukę czasową. Scena ze świątyni była teologicznie pożyteczna dla okazania mądrości młodego Jezusa. Zastanawiający jest tu wiek Jezusa. W prawie żydowskim wiek 12–13 lat jest okresem, w którym powinno się już praktykować normy zapisane w Prawie. Łukasz zapewne chciał pokazać mądrość Jezusa, która owocuje w szczególnym poznaniu Boga (czytaj 10,22). Rudolf Bultmann (1884–1976), teolog ewangelicki uważał, że ewangelia dzieciństwa jest wtórna i legendarna (Encyklopedia Katolicka, tom II, Wyd. TN KUL, Lublin 1985, kol. 1198).

          W perykopie "Życie w Nazarecie (Łk 2,51–52) autor pisze: "czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi" (Łk 2,52). I tu podobnie, Łukasz podważa ewangeliczny przekaz, że Jezus jest równy Ojcu. Jak pisze: "Czynił [dopiero] postępy w mądrości (tamże). Jego wiedzę nie można przyrównywać do wszechwiedzy.

           Wierni z pewnością chcieliby poznać życiorys Jezusa. Jednak On nie chciał uwypuklać swojej Osoby w dziele ewangelizacji. Według Niego, nie ważne Kim był, ważne co chciał przekazać. Jeżeli Jezus przewidywał swoją chwałę u Ojca, to chciał, podobnie jak Ojciec, ukryć się za tajemnicą natury. Tym samym, podobnie jak Ojciec, jest ciągle szukany. Niepełne Objawienie się Boga zawiera pewne racje, które zgłębione dostatecznie, mają swój sens. Mimo wszystko Bóg jest do dzisiaj pojęciem abstrakcyjnym. Być może w swojej ekonomii Objawienia czeka ludzkość lepsze poznanie Boga. Sama postać Syna zrobiła już wiele.

          Człowiek jest istotą samodzielną i niezależnie od woli Boga ma prawo szukać, drążyć i rozwiązywać tajemnice Stwórcy. Poszukiwania, dywagacje same w sobie nie są grzeszne i dlatego nie należy bać się konsekwencji. O życiorysie Jezusa mówią apokryfy (księgi nie uznane za kanoniczne) i inne stare pisma odnajdywane w obszarze basenu Morza Śródziemnomorskiego. Wszystkie nowinki mogą być badane i analizowane. Niektóre są interesujące, a inne infantylne. Niektórych nie odrzucam, bo mogą one mieć coś z prawdy. Jak niesie plotka, Jezus przebywał w Indiach; tam poznawał religie Wschodu i kształcił się. Z tego wynika, że musiał podróżować. Miał na to czas ok. trzydziestu paru lat, zanim podjął swoją misję.

Ewangelia wg św. Łukasza cz. 3

           Przekaz, jakoby historiograficzny, jest wzbogacony kantykiem zwanym "Magnificatem Maryjnym" wzorowanym na hymnach Starego Testamentu. Perykopa zmienia swój charakter z narracyjnego na liturgiczny. Magnificat jest swobodną konstrukcją literacką. Opracowany został na podstawie wielu tekstów Starego Testamentu (przypis).  Dla niewprawionego czytelnika myląca jest narracja. Tekst odczytywany wprost, może podpowiadać zarozumiałość Maryi: "Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia" (Łk 1,48). Oczywiście, nie oto chodzi. Łukasz pragnie uwypuklić wielkość Maryi, Jej oddanie Ojcu, a przy tym antycypację późniejszej chwały Matki Jezusa.

          Wymowa teologiczna perykopy jest piękna i wzruszająca. Niesie swoją wartość duchową. Za jej przyczyną powstały zakony żeńskie (wizytki –Zakon Nawiedzenia NMP 1610 r.), które obrały sobie Maryję za patronkę; ponadto wydarzenia nawiedzenia  weszły do rozważań radosnych tajemnic Różańca.     

          Czy powyższe zdarzenie miało miejsce w historii? Scena Nawiedzenia opisana została jedynie przez Ewangelistę Łukasza (Łk 1,39–45). Chciał przez nią umiejscowić Boga wśród wiernych przyszłego Kościoła. Maryja przynosi Chrystusa konkretnej osobie. Perykopa budzi wątpliwości, co do prawdziwości zdarzenia. Rodziny Jezusa i Jana Chrzciciela miały być spokrewnione i znane sobie, tymczasem Ewangelista Jan oświadcza, że Jan Chrzciciel nie znał Jezusa: "Ja Go przedtem nie znałem" (J 1,33).

          Katecheza katolicka traktuje perykopy "Zwiastowanie" i "Nawiedzenie" z olbrzymią atencją, nadając jej charakter realności. Z tych tekstów wywodzi się ogromny kult maryjny (Kult matyjny został dopracowany w 431 roku): "Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia" (Łk 1,48). Pisarze katoliccy próbują przekonać, że z chwilą powitania Elżbiety i Maryi, Jan (w łonie tej pierwszej) został uwolniony od grzechu pierworodnego i napełniony Duchem Świętym. Poruszenie Jana: "Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę" (Łk 1,41) często zestawia się z tańcem radości króla Dawida, idącego przed Arką.

          O Janie Chrzcicielu piszą wszyscy ewangeliści. Łukasz dodaje okoliczności towarzyszące jego narodzinom. Objawiona zostaje przyszłość Jana, którego imię zostało wybrane przez Boga (a więc czeka go szczególna przyszłość i szczególne zadania). Autor przedstawia drugi kantyk "Benedictus" (Łk 1,67–80):  "Benedíctus Dóminus Deus Israel" (łac. Błogosławiony Pan Bóg Izraela), który jest modlitwą dziękczynną Zachariasza po narodzinach jego syna, Jana Chrzciciela. W oryginale greckim kantyk ten zbudowany jest w oparciu o jednozdaniową, długą wypowiedź. Pod koniec dołączono do niego drugie zdanie, mające opisać przyszłość nowo narodzonego Jana. Kantyk wysławia Boże działania, które mają zakończyć się wypełnieniem, przez nadejście obiecanego Mesjasza: "A i ty, dziecię, prorokiem Najwyższego zwać się będziesz, bo pójdziesz przed Panem torując Mu drogi" (Łk 1,76).  

          Łukasz podaje informację chronologiczną o spisie zarządzonym przez Kwiryniusza – wielkorządcę Syrii za czasów cezara Augusta. "W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz" (Łk 2,1–2). Konfrontując dokumenty rzymskie dotyczące spisu ludności, widać rozbieżność w datach. Mówią one o spisie, ale w czasie, gdy Jezus miał ok. 12 lat. Egzegeci chrześcijańscy zamykają sprawę przypuszczeniem, że może to chodziło o rozporządzenie lokalne. Przywołują spis zarządzony przez Sencjusza Saturninusa, wielkorządcę Syrii od roku 8–6 przed Chr. Łukasz mógł więc pomylić autora spisu.

Ewangelia wg św. Łukasza cz. 2

 

          Jan rozpoczął życie pustelnika na Pustyni Judzkiej. Tam też, prawdopodobnie zetknął się z esseńczykami i został powołany na proroka. Jego głównym zadaniem stało się wzywanie ludzi do nawrócenia oraz przygotowanie drogi do publicznej służby przepowiadanego Pismem świętym Mesjasza. Jan głosił potrzebę nawrócenia wewnętrznego i odnowy duchowej ludzi. Symbolem tego przygotowania miał być chrzest udzielany przez proroka słuchaczom jego nauk w rzece Jordan, przez zanurzenie ciała w wodzie.

          Jak pisze Łukasz. Ten sam anioł o imieniu Gabriel udaje się do Nazaretu, do Dziewicy Maryi poślubionej mężowi imieniem Józef z misją: "Posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret,  do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja.  Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą,».  Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca».  Na to Maryja rzekła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?» Anioł Jej odpowiedział: «Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłodną. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego». Na to rzekła Maryja: «Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa!» Wtedy odszedł od Niej anioł" (Łk 1,26–37). Filozoteizm odrzuca ontologiczne istnienie aniołów jako bytów. Wobec tej tezy, cały opis Zwiastowania należy traktować jako wymysł literacki Łukasza. Stanowisko takie narusza pryncypia wiary chrześcijańskiej. Niektórzy czytelnicy mogą w tej chwili poczuć się zgorszeni moimi słowami. Proszę jednak pohamować gniew i postarać się przyjąć moje słowa jako tezę roboczą. Nie jest moją intencją przewracanie wiary, ale pokazanie jej od innej, rozumnej strony. Jak spróbuję to wyjaśniać dalszym tekstem, nie ma to większego znaczenia w roli Jezusa, który na krzyżu osiągnie chwałę Ojca. Zmierzam więc do tej samej idei eschatologicznej, co nauka Kościoła katolickiego. Rezygnuję jedynie z niedorzeczności i legendarnego oglądu, że zamężna dziewica ma urodzić Syna, pozostając dalej dziewicą. Rezygnuję też z twierdzenia, że Syn zostaje ogłoszony Synem Boga, który będzie na równi z Nim już z chwilą narodzin. Czym to skutkuje? Według prostej konstrukcji myślowej proponowany jest w zasadzie politeizm. Aby ustrzec się od politeizmu opracowana będzie karkołomna konstrukcja wiary, w tym: rodowód Jezusa, Trójca Święta, preegzystencja Syna Bożego jako Logosu. Trzeba przyznać, że w końcowym efekcie powstanie jednak spójna i piękna konstrukcja wiary chrześcijańskiej, z tym że pomieszane i skompilowane będą w niej wątki prawdziwe i nieprawdziwe.

          Ta konstrukcja wiary zostanie skutecznie wprowadzona w umysły wiernych. Na tyle mocno się zakorzeni, że trudno będzie ją zmienić. Dopiero po włożeniu ogromnej siły woli, żmudnej pracy badawczej, zdarzenia opisane przez Łukasza pojawią się jako wątpliwe.

          Łukasz przedstawia "Nawiedzenie" (Łk 1,39–56) Maryi u Elżbiety, matki Jana. W perykopie tej przedstawiona jest słynna scena: "Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę.  Wydała ona okrzyk i powiedziała: «Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona»" (Łk 1,41–42). Trzeba przyznać, że scena jest porywająca i literacko piękna. Łukasz osiąga swój cel. Tekstem potwierdza szczególne stanowisko Maryi. Nawiązuje tym do sceny Zwiastowania. Maryja nazwana zostaje Błogosławioną, co oznacza szczególne Jej wyróżnienie, jako Matki Syna Bożego – Chrystusa. Błogosławiony jest również Owoc Jej łona.

Ewangelia wg św. Łukasza cz. 1

          Ewangelia według Łukasza w tradycji kanonicznej należy do ewangelii synoptycznych (zestawienie, patrzenie wspólne). Tradycja wczesnochrześcijańska przypisuje autorstwo księgi Łukaszowi,  towarzyszowi podróży misyjnych św. Pawła. Być może, że nie znał on osobiście Jezusa i nie przejął Jezusowego ducha, bo jego Ewangelia jest przesycona własnymi koncepcjami  teologicznymi.  Łukasz jest też autorem Dziejów Apostolskich. Datowanie powstałych jego opracowań są rozbieżne w opinii teologów.   Obecnie panuje przekonanie, że jego utwory powstały ok. 80–85 roku

         Łukasz jest autorem trzeciej, najdłuższej (19 404 słów) Ewangelii. Z zawodu  lekarz (Kol 4,14), uczeń i towarzysz wypraw misyjnych Pawła. Ewangelię dedykuje niejakiemu Teofilowi, który był zapewne jakimś znanym człowiekiem swoich czasów.  Chciał być oryginalny i niezależny od innych ewangelistów. "Czy zbierał wiadomości od Maryi jako historyk? Zapewne tak, jednak nie wprost od Niej, ale od podeszłych w latach znajomych Marka i od wyznawców Syna. Jeżeli wiadomości nie były z pierwszych ust, to musiały być trochę podkreślone legendą"  (ks. prof.  Sedlak, s. 68).

       Jak pisze Łukasz: "Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach, które się dokonały pośród nas" (Łk 1,1). Znamienne jest, że użyte zostało tu słowo „opowiadanie” (narracja), a nie inne. Opowiadanie to dosyć luźna forma literacka. Polega na ukazywaniu wydarzeń w sposób popularny, niekoniecznie prawdziwy. Forma wypowiedzi służy do rozwinięcia wyobraźni czytelnika. Pisząc opowiadania, można używać i popisywać się bogatym słownictwem.

          Ewangelię Łukasza należy traktować jako samodzielne obrazowanie zdarzeń  związanych z działalnością Jezusa. Prawdy historiograficzne trzeba wydobywać z tekstu i z konfrontacji z innymi źródłami historycznymi. Należy zachować ostrożność, bo można łatwo pomylić się i ulec czarowi przekazu tej Ewangelii.

          Ewangelia ukazuje, że Jezus przyszedł do wszystkich, którzy z powodu grzechu i swojego postępowania znaleźli się na marginesie społeczeństwa, doświadczając izolacji. W osobie Jezusa Chrystusa Bóg nieustannie poszukuje tych, którzy się zagubili.

          Ewangelia Łukasza napisana jest najlepszą greką. Łukasz jest także autorem Dziejów Apostolskich. Jak sam pisze, przeprowadził bardzo dokładne badania, aby poznać prawdę o dziełach i słowach Jezusa z Nazaretu. Zdobyta wiedza pozwoliła mu ująć ją we własną kompozycję literacką. Prawdopodobnie  Łukasz uważa siebie za „odkrywcę” niektórych faktów (np. nawrócenie się łotra na krzyżu). Właśnie te odkrycia, dosyć wątpliwe, trzeba starannie na nowo rozpatrzyć według współczesnych metod badawczych, hermeneutycznych i egzegetycznych.

          Trzeba przyznać, że Ewangelia Łukasza nadaje się bardzo dobrze do katechizacji, do zachęty w wierze, głównie dla chrześcijan wywodzących się z pogaństwa. Gorzej, gdy treść Ewangelii traktuje się jako wiarygodne źródło historyczne.

          Łukasz jest bardzo religijny i traktuje wiarę jako coś bardzo wzniosłego, nabożnego, coś co uskrzydla i unosi. Jego Ewangelia emanuje przeżyciami duchowymi. Wiele zdarzeń w niej opisanych wskazują o istniejącym powszechnym dobru. Do opracowania wprowadza: dobrego Samarytanina, powrót syna marnotrawnego, nawrócenie się Zacheusza i inne. Łukasz jest piewcą łaskawości Chrystusa.  Szeroko podkreśla Boże Miłosierdzie. Jezus z krzyża przebacza wszystkim swoim oprawcom.

          Po prologu, Łukasz przedstawia historię narodzin Jana. W treści pomieszane są fakty rzeczywiste z własnymi koncepcjami autora. Łukasz korzysta z praktykowanego schematu biblijnego. Niepłodna kobieta – Elżbieta w podeszłym wieku (por. z Sarą, żoną Abrahama; Anną, matką Samuela), miła Bogu, dostąpi szczególnej łaski od Boga, ponieważ jej dziecię (Jan) będzie błogosławione (napełnione Duchem Świętym, cudownie naznaczonym) jeszcze w łonie matki. Cud będzie ujawniony wszystkim. Autor podkreśla, że potęga Boga nie ma granic.

          Kapłan Zachariasz, służąc w świątyni, miał widzenie (neurotyczne). Zobaczył anioła o imieniu Gabriel, który przepowiedział mu narodzenie syna Jana. Pasowało Łukaszowi, w jego koncepcji,  by pokazać Zachariasza jako niemego. Przekaz anioła jest dość dziwny: "I zostałem posłany, aby mówić z tobą i oznajmić ci tę radosną nowinę. A oto będziesz niemy,..". (Łk 1,19–20). Radość z tego faktu jest raczej wątpliwa. Jak tłumaczy to anioł, Zachariasz został ukarany za cień wątpliwości, jaki okazał podczas rozmowy z nim. Wydaje się, że kara jest niewspółmierna do uczynku. Wątpliwości nie mogą być karane, zwłaszcza przez Boga. Chodzi tu, prawdopodobnie, o zupełnie coś innego. Niemy nie może opowiadać tego, co faktycznie wydarzyło się w świątyni. Narracja w pomyśle dość prosta i banalna.

 

Poglądy Henry H. Lindnera

          Filozof Henry H. Lindner ogłosił swoje przemyślenia na temat natury przestrzeni w eseju: "Grawitacja, przyspieszony ruch przestrzeni".

          Najciekawszym elementem teorii Lindnera jest próba odejścia od klasycznego postrzegania przestrzeni jako biernego tła na rzecz uznania jej za dynamiczną substancję odgrywającą aktywną rolę w procesach fizycznych. Taki pogląd może diametralnie zmienić nasze rozumienie natury grawitacji, rzucając nowe światło na anomalie związane z ciemną materią czy przyspieszoną ekspansją Wszechświata. Koncepcja przepływu przestrzeni "unoszącej" materię stanowi śmiałe wyzwanie dla ustalonych teorii Newtona i Einsteina.

          Wyjaśniając istotę grawitacji, Lindner przypisuje przestrzeni fizyczne właściwości. Jak sam pisze: "Przestrzeń jest substancją, siedliskiem grawitacji, bezwładności, elektromagnetyzmu i formowania się cząstek". Taką tezę można częściowo zaakceptować. Przestrzeń rzeczywiście jest wypełniona energią, a energia, według współczesnej fizyki, kreuje materię. Stąd uzasadnione wydaje się określenie przestrzeni mianem substancji. Lindner odnajduje podobne koncepcje u Newtona, Maxwella i Lorentza, a następnie rozwija je, proponując nowatorską wizję przestrzeni jako dynamicznej, "płynącej" substancji.

          Lindner krytykuje tradycyjne interpretacje grawitacji, twierdząc, że są one niewystarczające do pełnego zrozumienia tego zjawiska. Według niego:

- Grawitacja nie jest jedynie siłą (Newton) ani wygięciem czasoprzestrzeni (Einstein), lecz efektem przepływu przestrzeni przez materię.

- Przestrzeń ma charakter dynamiczny – nie jest biernym tłem, lecz aktywnym uczestnikiem procesów fizycznych.

          W swojej teorii Lindner próbuje zastąpić tradycyjne pojęcia sił i pól nowym pojęciem przepływu przestrzeni. W jego ujęciu ruch ciał w polu grawitacyjnym wynika z ich "unoszenia" przez przestrzeń, która przepływa w stronę masywnych obiektów.

          Podkreśla również ograniczenia dotychczasowych teorii:

- Newton: Traktuje grawitację jako natychmiastowe oddziaływanie na odległość, co nie jest zgodne z rzeczywistością ze względu na ograniczoną prędkość propagacji grawitacji.

- Einstein: Przedstawia czasoprzestrzeń jako statyczną deformację, pomijając dynamiczne aspekty związane z przepływem przestrzeni.

Lindner twierdzi, że jego koncepcja może lepiej wyjaśniać pewne zjawiska, takie jak:

- Ekspansja Wszechświata: Przepływ przestrzeni może tłumaczyć przyspieszony ruch galaktyk.

- Anomalie w ruchach ciał: Mechanizm przepływu przestrzeni mógłby wyjaśniać różne anomalie grawitacyjne (np. zjawiska przypisywane ciemnej materii) bez konieczności wprowadzania hipotetycznych bytów.

          Mimo swojej atrakcyjności, teoria "płynącej przestrzeni" napotyka na poważne wyzwania:

- Brak formalizmu matematycznego: Artykuł Lindnera ma bardziej spekulatywny charakter i nie oferuje precyzyjnych równań ani modeli ilościowych.

- Brak bezpośrednich dowodów eksperymentalnych: Przewidywania teorii są trudne do odróżnienia od wyników uzyskanych w ramach modeli Einsteina.

          Praca Lindnera wpisuje się w długą tradycję prób przekraczania ograniczeń klasycznej fizyki. Nawet jeśli jego teoria nie zostanie przyjęta w pełni, zmusza do refleksji nad naturą przestrzeni i grawitacji. Może stanowić inspirację do dalszych badań nad kosmosem oraz do tworzenia nowych intuicji w teoretycznej fizyce.

          Koncepcja Lindnera wymaga dalszego rozwinięcia, zwłaszcza w zakresie formalizacji matematycznej i empirycznej weryfikacji. Niemniej jego idea przestrzeni jako dynamicznego uczestnika procesów fizycznych otwiera nowe perspektywy w badaniach nad fundamentalnymi zasadami rządzącymi Wszechświatem. Poglądy Lindnera warto potraktować jako zaproszenie do kreatywnego myślenia o problemach, które dotąd uznawano za rozwiązane.

 

            Bardzo ciekawą konkluzją z ostatnich dni jest, że Wszechświatem rządzi myśl – nie chaos (prof. Leszek Roszkowski). Czyżby nauka przychylała się do przekonania, że istnieje Stwórca i to On kieruje ewolucją Wszechświata?

            Obecnie nauka poszukuje odpowiedzi, czy istnieje grawitacja kwantowa? Jest ona wymagana, aby cała fizyka była logicznie spójna.

             Brak wystarczające naukowej wykładni o naszej rzeczywistości fizycznej jest zachętą by przedstawiać prawdy religijnej i dalszego przedstawiania egzegezy Nowego Testamentu.

 

Czy sam pomiar może kształtować rzeczywistość?

           Czy pomiar może kształtować rzeczywistość, to jedno z najbardziej intrygujących pytań, jakie wyłaniają się z fizyki kwantowej. Twierdzenie, że „pomiar wpływa na rzeczywistość”, ma swoje podstawy w interpretacji niektórych zjawisk kwantowych, ale często jest nad interpretowane lub uproszczone, co może prowadzić do błędnych wniosków.        

          W fizyce kwantowej faktycznie istnieje zjawisko, które można nazwać „wpływem pomiaru na stan układu”. Wynika ono z zasady nieoznaczoności Heisenberga i koncepcji funkcji falowej. W skrócie, zanim dokona się pomiar, stan cząstki (np. położenie lub pęd) może być opisany jako superpozycja stanów – jest niejako „rozmyty” między możliwymi wynikami. Pomiar jednak „zamyka” tę niepewność: powoduje tzw. kolaps funkcji falowej (proces, w którym układ kwantowy przechodzi z superpozycji stanów do jednego konkretnego stanu), co sprowadza stan cząstki do jednej z możliwych wartości. Z tej perspektywy można więc powiedzieć, że pomiar zmienia rzeczywistość układu, „wymuszając” konkretny wynik.

          Sformułowanie, że pomiar wpływa na rzeczywistość, jest kontrowersyjne, ponieważ sugeruje, jakoby sama czynność obserwacji była w stanie stworzyć coś z niczego – co jest błędne i mylące.

          Interpretacja kopenhaska sugeruje, że pomiar jedynie ujawnia jeden z możliwych stanów. Rzeczywistość jest tu rozumiana bardziej w kategoriach potencjalnych wyników, z których jeden staje się „rzeczywisty” dopiero po dokonaniu pomiaru. Nie oznacza to jednak, że tworzymy rzeczywistość od zera.

          Zarówno fizyka kwantowa, jak i jej interpretacje, są dziedzinami na tyle abstrakcyjnymi, że mogą wydawać się bliskie filozofii. Nierzadko prezentowane są w sposób, który wyolbrzymia naszą rolę w kreowaniu rzeczywistości – co może być bardziej wynikiem atrakcyjnych uproszczeń, a czasem nawet chęci budowania sensacji wokół tego, co jest trudne do zrozumienia. Fizyka kwantowa wciąż pozostawia wiele pytań bez odpowiedzi, a fakt, że nasze pomiary wpływają na stan układów kwantowych, niekoniecznie oznacza, że kształtujemy samą rzeczywistość.

          Granica między obserwacją a rzeczywistością w fizyce kwantowej jest bardzo cienka – ale też niejasna. Choć słuszne jest podważanie uproszczonego twierdzenia, że pomiar „tworzy” rzeczywistość, to równocześnie trudno je w pełni obalić, ponieważ fizyka kwantowa na dziś, po prostu, nie oferuje jednoznacznych odpowiedzi.