Księga Judyty napisana została w języku hebrajskim lub aramejskim prawdopodobnie w III–II wieku przed Chr. przez anonimowego autora opierającego się na nieznanym bliżej wydarzeniu historycznym. Warto jednak zaznaczyć, że choć tradycja wskazuje na hebrajski lub aramejski jako pierwotne języki, zachowany tekst jest głównie znany z wersji greckiej. Zawiera w sobie wyolbrzymione liczby oraz posiada błędy historyczne: Było to w dwunastym roku panowania Nabuchodonozora, który królował nad Asyrią w wielkim mieście Niniwie (Jdt 1,1) oraz geograficzne. Nabuchodonozora przedstawia jako króla Asyrii, tymczasem był on władcą Babilończyków. Warto dodać, że takie błędy mogą wskazywać na literacki charakter dzieła i jego symboliczne znaczenie.
Tłem jest wojna Judy z Asyryjczykami. Judyta, wdowa po Manassesie, dzielna, piękna, zamożna, bogobojna kobieta, w obronie miasta Betulii (miasto fikcyjne, co podkreśla symboliczny charakter całej opowieści), zabija (mieczem obcięła głowę) dowódcę wojsk Asyryjskich Holofernesa, który oblega miasto. Miała ona odwagę przeciwstawić się najeźdźcy. Judyta przedstawiona jest jako ideał wierności i posłuszeństwa prawom Bożym.
Tradycja kościelna upatruje w Judycie typ Maryi (ikona Maryjna poprzez ich wspólną cechę pokory i posłuszeństwa Bogu), przedstawicielki nowego ludu Bożego, jako wiernej wykonawczyni planów Bożych, jako ta, która zniszczyła wroga Boga i Izraela. Jest ona tutaj narzędziem sprawiedliwości Boga.
Księga zawiera wiele wątków teologicznych i etycznych. Ciekawe i pouczające jest wystąpienie Judyty do mieszkańców Betulii, którzy postawili Bogu warunek, że wydadzą miasto, jak im Bóg nie pomoże: Kim wy właściwie jesteście, żeście wystawiali na próbę w dniu dzisiejszym Boga i postawili siebie ponad Boga między synami ludzkimi? [...] Nie zbadacie głębokości serca ludzkiego, ani nie przenikniecie myśli jego rozumu, jak więc wybadacie Boga, który wszystko to stworzył, jak poznacie Jego myśli i pojmiecie Jego zamiary? [...] Gdyby nawet nie zechciał nam pomóc w tych pięciu dniach, to ma On moc obronić nas w tych dniach, w których zechce, albo zgubić nas na oczach naszych wrogów. Wy zaś nie wymuszajcie zarządzeń od Pana Boga naszego, ponieważ nie można uzyskać nic od Boga pogróżkami jak od człowieka ani Nim rozporządzić jak synem ludzkim (Jdt 8,12–16).
Tekst księgi ukazuje głęboką mądrość i teologiczne zrozumienie autora, który doskonale wyczuwał rzeczywistość transcendentną i niemożność poznania Stwórcy. Podjął próbę przedstawienia głębokich prawd teologicznych na temat zaufania i poddania się woli Bożej.
Kiedy Judyta zestarzała się, swoją niewolnicę obdarzyła wolnością, a majątek rozdała (Jdt 16,23–24). Zmarła w 105 roku życia w Betuli; pochowano ją w grobowcu jej męża (Jdt 16,23).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz