Fenicjanie i Filistyni

 

          W starożytności wśród narodów zamieszkałych na Bliskich Wschodzie na wschodnim wybrzeżu Palestyny byli Fenicjanie i Filistyni. Jedni jak i drudzy byli bardzo ciekawymi narodami.

 

Fenicjanie zamieszkiwali na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego  od III tysiąclecia przed Chr. Fenicjanie nigdy nie utworzyli jednego państwa, lecz stosunkowo niezależne od siebie miasta-państwa (miasta Tyr, Sydon, Arwad). Sami uważali się za kraj Kanaanu. Ich pochodzenie etniczne nie jest do końca rozpoznane. Według Herodota przybyli znad Morza Czerwonego przez Syrię, natomiast według niektórych starożytnych geografów pochodzili znad Zatoki Perskiej. Jedni uważają, że należą do ludów semickich a inni traktują ich jako lud Morza (jak Kreteńczycy, Etruskowie, Sykuli). Język fenicki należy do grupy języków semickich.

          Fenicjanie byli przede wszystkim narodem największych żeglarzy starożytności i kupców. Znana była powszechnie starożytnym odwaga i przedsiębiorczość Fenicjan, które skłaniały ich do żeglugi po otwartym oceanie i odkrywania nowych lądów. Przodowali oni w budownictwie okrętowym, dzięki czemu mogli się przemieszczać po całym basenie Morza Śródziemnego. Po XII w. przed Chr. i upadku Krety opanowali morza. Zakładali kolonie:  Cypr, Sycylia, Malta, Sardynia, Korsyka i Kartagina. Żeglarze feniccy pływali również daleko za Gibraltar (m.in. na Wyspy Cynowe identyfikowane zazwyczaj z Brytanią ). Według przekazów  Herodota na polecenie egipskiego faraona Necho II prawdopodobnie opłynęli Afrykę. Fenicjanie, a właściwie Kartagińczycy, odkryli Wyspy Kanaryjskie i Maderę, najprawdopodobniej również Azory i Wyspy Zielonego Przylądka.

          W drugiej połowie II tysiąclecia przed Chr.  wprowadzili pismo alfabetyczne.  Fenicjanie wytapiali szkło, metale. Znana była purpura fenicka. Wynaleźli mydło i pieniądze jako środka płatniczego.

          Obecnie za potomków Fenicjan uważa się Libańczyków, przede wszystkim chrześcijan-maronitów.

          

Filistyni byli ludem o nieokreślonym pochodzeniu. Księga Amosa sugeruje egejskie pochodzenie powiązane z Kretą. Być może mają swoje korzenie indoeuropejskie. Zamieszkiwali południowe wybrzeże Kanaanu. Po inwazji na Egipt w 1190 r. p. Chr. i po klęsce zadanej przez Egipcjan, Ramzesa III osiedli w zachodniej Palestynie  i szybko zasymilowali się z lokalną ludnością pochodzenia kananejskiego. Filistyni stworzyli konfederację miast-państw. W VIII w. p.Chr,  dostali się pod jurysdykcję Asyrii, a w VII p. Chr, zostali włączeni do państwa nowobabilońskiego. W III w. p. Chr. ulegli hellenizacji, tracą swoją odrębność kulturową. Informacje o nich pochodzą z Biblii i płaskorzeźby ze świątyni Ramzesa III w Medinet Habu, w którym zostali przedstawieni jako Peleset. Od tej nazwy pochodzi nazwa |Palestyna. Za północną granicę terytorium filistyńskiego uważa się niekiedy górę Karmel. Na tym obszarze mieściło się pięć głównych miast filistyńskich: Askalon, Gaza Aszdod, Ekron i Gat. Miasto Aszkelon pozostawał w ciągłych sporach z Królestwem Izraela i później z Królestwem Judy. W 604 przed Chr.. Aszkelon został zdobyty i zniszczony przez wojska babilońskie Nabuchodonozora II. Ludność miasta została wysiedlona i zakończyła się w ten sposób era Filistynów.

 

adres e-mail: p.porebski@onet.pl Prywatne konto bankowe SWIFT BPKOPLPW

13102026290000950200272633 https://zrzutka.pl/z/pawel1949