Księga Joela (Jl 1–4)
Księga Joela stanowi pewnego rodzaju streszczenie apokaliptyki starotestamentowej. Została zredagowana ok. 400 r. przed Chr. Joel był prawdopodobnie prorokiem na terenie Jerozolimy pod koniec V w. przed Chr. Być może był też kapłanem. Jest on rozmiłowany w liturgii świątynnej i darzy kapłanów wielkim szacunkiem. Główne wątki księgi to wezwania do pokuty i zapowiedzi zbawienia. Interesuje się czasami ostatecznymi. Ważnym elementem jest tu „dzień Pański” jako określenie dnia sądu. Mesjańskie i eschatologiczne motywy księgi znajdują się w opisie Sądu Ostatecznego u św. Marka (Jl 13,24–27); św. Mateusza (24,29–31); św. Łukasza (21,25–28) oraz w Apokalipsie św. Jana (6,12n).
Księga rozpoczyna się opisem straszliwej plagi szarańczy, jaka nawiedziła kraj. Jest ona symbolem inwazji militarnej, która wszystko niszczy. Na kanwie tej plagi autor zwraca się do kapłanów, aby zarządzili uroczysty post na znak pokuty (Jl 1,13–20). Nawróćcie się do Mnie całym swym sercem, przez post i płacz, i lament (Jl 2,12). Warunkiem przebaczenia jest pokuta. Nawróćcie się do Pana Boga waszego! On bowiem jest łaskawy, miłosierny, nieskory do gniewu i wielki w łaskawości, a lituje się na widok niedoli (Jl 2,13).
Autor zapowiada nowe Przymierze z Bogiem. Założenie królestwa Bożego ma nastąpić po „dniu Jahwe”. Znakiem będzie Duch Święty: I wyleję potem Ducha mego na wszelkie ciało (Jl 3,1). Niektórzy egzegeci uważają Joela za zawziętego nacjonalistę. Nie podzielam takiego poglądu. Przeczą temu słowa: Nawet na niewolników i niewolnice wyleję Ducha mego w owych dniach (Jl 3,2). Niewolnicy należeli też do innych narodowości, a i na nich Bóg ześle Ducha. Dla chrześcijan jest to zapowiedź zesłania Ducha Świętego. Stało się to w Wieczerniku, gdzie Duch Święty zstąpił na apostołów.
Księga Amosa (Am 1–9)
Amos był najstarszym piszącym prorokiem z proroków mniejszych z okresu asyryjskiego (ok. 750 r. przed Chr.). Pochodził z Tekoa k. Betlejem. Przed swoim powołaniem był zwykłym pasterzem (zajmował się uprawą sykomor – figowcami). Jednak Bóg go powołał na proroka: Nie jestem ja prorokiem ani nie jestem uczniem proroków, gdyż jestem pasterzem i tym, który nacina sykomory. Od trzody bowiem wziął mnie Pan i rzekł do mnie Pan: «Idź, prorokuj do narodu mego, izraelskiego!» (Am 7,14–15). Został oderwany od swych zwykłych zajęć, bo Bóg go powołał. Działalność prorocką prowadził na terenie państwa północnego (Izrael), w jego stolicy Samarii, będącej polityczną i handlową centralą, oraz w Betel, ważnym ośrodku religijnym, za panowania Jeroboama II (783–743). Nie trwała ona dłużej niż rok. Okres działalności przypada na czas stabilizacji i dobrobytu. Izrael rozszerza swe granice kosztem sąsiednich królestw (Aram, Ammon i Moab). Rozwój materialny państwa izraelskiego za Jeroboama II wyzwolił w społeczeństwie pęd do bogacenia się, co pociągało za sobą ucisk warstw uboższych i czysto formalistyczne traktowanie religii. Podobnie jak Ozeasz, Amos odkrył w tym dobrobycie zalążki rozkładu i niesprawiedliwości. Powstawały podziały klasowe. Wymiar sprawiedliwości był szczególnie podatny na nadużycia. Wszystko to obnaża Amos. Przepowiadał upadek królestwa, który nastąpił 30 lat później (721/722 r. przed Chr). Upadek ten miał zgotować król asyryjski Tiglatpilesar III (745–727). Czynił to w imieniu Jahwe. Żąda od ludu życia prawego, w poszanowaniu drugich. Namawia do dzielenia się z innymi swymi dobrami. Jego pisma wywarły wpływ na Jeremiasza i Ezechiela. Elementy jego nauki widać również w piśmiennictwie pozabiblijnym, np. w Dokumencie Damasceńskim, pismach qumrańskich. Amos podporządkował się woli Jahwe, który oczekuje od niego służby. Miał głęboką świadomość wszechmocy Boga. Jego władza sięga najbardziej niedostępnych zakątków ziemi, ale także nieba i podziemia (9,2–4). Głosił sprawiedliwość społeczną (por. Wj 22,25n). Wiara dla niego jest nieodłączna od sprawiedliwego porządku społecznego, jaki zaprogramował Jahwe. Księga Amosa nie jest wolna od skażeń, należy jednak do najlepiej zachowanych zbiorów pism prorockich. Należy do dzieł o wysokiej wartości artystycznej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz