Historia kulturowa człowieka

          Obecnie nie istnieje teoria w pełni opisująca ewolucję człowieka. Pokrewieństwo i ewolucja ludzi badana jest m.in. za pomocą antycznego DNA, wyekstrahowanego z kości wczesnych hominidów (istot człekokształtnych). Uważa się, że  przed ok. 1,9 miliona lat temu żył homo habilis (zręczny), który został praprzodkiem homo erectus (wyprostowany), z którego wyłonił się homo sapiens – człowiek rozumny. Równolegle z nim żył człowiek neandertalski (Homo sapiens neanderthalensis) jako podgatunek człowieka rozumnego. Wymarł ok. 24500 lat temu. Badania wskazują, że  powyższe populacje homo sapiens i homo sapiens neanderthalensis krzyżowały się ze sobą. Archeologia wskazuje, że neandertalczyk wytwarzał narzędzia kamienne i drewniane, praktykował pochówek rytualny swych zmarłych, zajmował się myślistwem i zbieractwem, potrafił rozniecać ogień.

          Mówiąc o działalności kulturowej form homoidalnych, czyli człowieka można zacząć o okresu zwanego paleolitem który zaczął się ok. 2 mln lat temu, tzn. od czasu opuszczenia Afryki przez istoty człowiecze homo habilis, czy homo erectus. Okres ten charakteryzuje się używaniem narzędzi kamiennych, otoczaków zwane pięściakami. Budowano obozowiska zwane szałasami, używano drewnianych dzid i (prawdopodobnie) okryć ze skór. Istnieją dowody, że używano ognia.

          W dolnym paleolicie (500 - 100 tys. lat temu) technologia obróbki kamienia przechodzi stopniową ewolucję. Oprócz narzędzi  kamiennych zaczęto wyrabiać narzędzia z kości i rogów. Odkryto sięgające ponad 1,4 mln lat temu najstarsze ślady ognia (rejon Koobi Fora Kenia). W tym okresie powstała  jedna z najstarszych kultur dolnego paleolitu Kultura aszelska, występująca na terenach Afryki, Azji i Europy.

          W paleolicie środkowym od 100 - 40 tys. lat temu) polowano na duże zwierzęta. Posługiwano się oszczepami, nożami i zgrzebłami. Zmarłych grzebano, co znaczy, o rodzącej się kulturze duchowej (ciała malowano, wykonywano wisiory ozdobne). Stosowano barwiki.

          W paleolicie górnym od 40 - 8 tys. lat temu. Pojawiły się łuki i strzały. Sadzono ziemniaki. Pojawiły się rzeźby, malowidła.

          W mezolicie 8 - 4.8 tys. lat temu, rozwijało się  intensywne myślistwo, rybołówstwo i zbieractwo, umożliwiające zakładanie wielosezonowych osad; postęp w technice łowienia ryb; harpuny, haczyki, sieci, łodzie-dłubanki. Wynalezione zostały: siekiera, łuk, czółno, rozpoczęto wydobycie krzemienia w kopalniach odkrywkowych (w Polsce – Orońsko), pojawiają się wyroby mikrolityczne, początki plecionkarstwa i tkactwa. Ludność mezolityczna prowadziła jeszcze na ogół koczowniczy tryb życia (okresowe osady otwarte i schronienia skalne).

           Budowle megalityczne (megality) występują na obszarze całego świata, w tym również w Europie i Polsce. Początki megalityzmu na terenach Europy sięgają V tysiąclecia p.n.e.

          W neolicie 4,8 - 3,1 tys. lat temu: rolnictwo i hodowla staje się podstawą utrzymania (co nie oznacza zaniku łowiectwa i zbieractwa); znajomość ceramiki, zaawansowanych metod obróbki kamienia, rozwój osadnictwa (wzrost gęstości zaludnienia). 3,1 - 2.2 tys. lat temu pojawiły się wyroby metalowe  z miedzi i ze złota.

          W drugiej połowie IV tysiąclecia p.n.e. w Mezopotamii pojawili się sumerowie nieznanego pochodzenia. W budownictwie używali cegieł. Ubierali się podobnie jak ówcześni mieszkańcy Indii, Polinezji, Cejlonu, czy Indonezji, a więc mogli pochodzić z tych regionów.

          W Egipcie rozpoczęła się państwowość.  Ze względu na brak źródeł pisanych niemożliwe jest dokładane przedstawienie historii politycznej tego okresu. Można stwierdzić, że na jakiś czas przed zjednoczeniem Egipt był podzielony na dwa królestwa: Północne ze stolicą w Buto i Południowe ze stolicą w Nekhen. W ciągu stulecia lub dwóch stuleci, okresu predynastycznego występują królowie, określani przez historyków jako dynastia 0. Znane są imiona tylko dwóch władców dynastii 0, jest to król Ka' i Król Skorpion, jest to okres Nagada III b. Zdaniem części badaczy ostatnim władcą dynastii 0 był Narmer, jednak cześć historyków uważa, że Narmer jest pierwszym władcą I dynastii. O panowaniu króla Skorpiona można powiedzieć, że podjął działania mające na celu zjednoczenie obu królestw, jednak najprawdopodobniej, nie osiągnął celu, choć rozszerzył swoje panowanie aż do Memfis. Dopiero jego następca, Narmer, dokonał zjednoczenia obu królestw.

           Ok 3 tys. lat temu zaczęto budować piramidy, Piramida schodkowa Dżesera datowana jest na rok 2650 p.n. e. Piramidy w Gizie to trzy największe piramidy zbudowane w Egipcie. Wszystkie mają kształt ostrosłupa o podstawie kwadratu. Największa z nich, Cheopsa (ok. 2560 p.n.e.), ma podstawę o boku 227,0 m i wysokość 147,0 m. Piramida Chefrena, tzw. Wielki Kefren, jest wysoka na 138,0 m, a piramida Mykerinosa ma 62,0 m wysokości. Wokół tych piramid pobudowano szereg mniejszych, przeznaczonych na grobowce królowych i dostojników państwowych. Piramida Chefrena wyróżnia się wykutą obok niej monumentalną rzeźbą Sfinksa.

          Piramidy w Gizie to trzy największe piramidy zbudowane w Egipcie. Wszystkie mają kształt ostrosłupa o podstawie kwadratu. Największa z nich, Cheopsa (ok. 2560 p.n.e.), ma podstawę o boku 227,0 m i wysokość 147,0 m. Piramida Chefrena, tzw. Wielki Kefren, jest wysoka na 138,0 m, a piramida Mykerinosa ma 62,0 m wysokości. Wokół tych piramid pobudowano szereg mniejszych, przeznaczonych na grobowce królowych i dostojników państwowych. Piramida Chefrena wyróżnia się wykutą obok niej monumentalną rzeźbą Sfinksa.

          Technika budowy piramid nadal zostaje zagadką. Czy narzędzia, które były dostępne wystarczyły na wysoką precyzję wykonawczą?  Niektórzy uczeni są przekonani, że  w tym okresie, albo jeszcze wcześniej nastąpiły wydarzenia, które kłócą się z poglądami autora. Odsyłam do materiałów mówiących o obcych lub innych cywilizacjach, które weszły w interakcję z kulturą ziemską.

          W tym okresie powstała kultura minojska na Krecie. Posługiwali się pismem linearnym. Zbudowano pałac w Knossos (pałac Minosa). Przez katastrofy naturalne (trzęsienie ziemi i wybuch wulkanu na wyspie Thira 1628 r. p.n.e.) nastąpił kryzys cywilizacji. Osłabiona wyspa około 1450 r. p.n.e. padła ofiarą najazdu Mykeńczyków, którzy zniszczyli większość pałaców.

          W Europie na terenie Grecji pojawiła się kultura mykeńska (ok. 1700/1600–1150 p.n.e.) oraz kultura egejska. Przyjmuje się, ze Troja została zburzona w 1184 r. p.n.e.

          Religie prehistoryczne – religie, których istnienia można się domyślać na podstawie wykopalisk archeologicznych, obejmujących początkowy okres dziejów ludzkości do około 3300 p.n.e.

          W epoce brązu  2.2 - 800/700 p.n.e. lat temu powstawały duże organizacje plemienne, opanowano metalurgię brązu, powstawało rzemiosło.

          Z epoki żelaza od XV i XIV wieku p.n.e. odkryto najstarsze wyroby z kutego żelaza (głównie pochodzenia meteorytowego). z terenów gdzie ludność zamieszkiwała państwo Hetytów (Azja Mniejsza), gdzie po roku 1180 p.n.e. żelazo przez Palestynę dotarło do Egiptu, i dalej do Mezopotamii i Iranu. Następnie na Kaukaz, w XII w p.n.e. do Grecji oraz w XI-X w. p.n.e. do Italii. Do Europy żelazo dotarło już w epoce brązu przez Półwysep Bałkański oraz Kaukaz.