Założycielem manicheizmu był Manes (ur. 216 roku) z
północnej Babilonii. Z racji miejsca pobytu miał okazję poznać braminów i
buddystów, tradycyjną religię Iranu, mazdaizm (staroirański kult boga Ahura Mazdy –Ormuzda). Spotkał się też z ruchami chrześcijańskimi jak np.
marcjonistami (krytycy Pś). Znał judeochrześcijanizm. Jak twierdził, otrzymał objawienie. Uważał, że był ostatnim
ogniwem Objawienia się Boga. Jako odkrywca nowej religii przeciwstawiał się
chrystianizmowi. U podstaw jego doktryny leży dualistyczny gnostycyzm,
inspirujący się równocześnie judeochrześcijańskim gnostycyzmem i irańskim
zoroastryzmem [1]. Zapożyczył
również niektóre elementy z innych religii jakie znał. Forsował synkretyzm
(łączenie pozornie wspólnych elementów, choć niekiedy są one wzajemnie
sprzeczne i rozbieżne) religijny. Siebie uważał za dziedzica wszystkich
religii. Manicheizm – wywarł piętno na wschodnich religiach – docierając aż do
Chin, a także na Zachód i północą Afrykę – przejawiając się w średniowiecznym
ruchu bogomiłów, katarów, a także we współczesnych kierunkach ezoterycznych, na
przykład w teozofii (światopogląd
religijno-filozoficzny o charakterze panteistycznym). Stanowił jedną z
form, w jakich rozwija się gnoza.
Wygaśnie dopiero w głębokim średniowieczu.
Manicheizm był dualistycznym systemem religijno –
filozoficznym, głoszący kosmiczny konflikt dobra (duch, światło) i zła
(materia, ciemność). Ze względu na charakter synkretyczny funkcjonowały w nim
elementy religijnych tradycji irańskich, mazdeizmu, buddyzmu, braminizmu indyjskiego i chrześcijaństwa.
Manes uważa siebie za następcę Zoroastry, Buddy i Jezusa. Podkreślał wagę
ascetyzmu. Potępiał materię jako zło samo w sobie.
Początkowo zwolennikiem manicheizmu był św. Augustyn (373–382. Po przejściu na
chrześcijaństwo stał się zdecydowanym jego oponentem. Dla Augustyna
przekonywująca była walka między dobrem i złem, która toczy się w każdym
człowieku. Zraził się do manicheizmu, gdy zauważył niekonsekwencję między tym
co głoszono, a czyniono.
W kolebce manicheizmu w Iranie oficjalną religią był
Zoroastryzm. Z ich inicjatywy ok. 276 r. Manes został stracony. W cesarstwie
rzymskim manicheizm nie był tolerowany. Był zwalczany przez władzę i Kościół.
[1]
Zoroastryzm – jedna z
najstarszych religii monoteistycznej założonej przez Zaratusztrę pomiędzy XIII
a połową VI wieku. Większość przyjmuje, że żył ok. 1000 r. w północno-wschodnim
Iranie. Wywarł on wyraźny wpływ na judaizm,
a poprzez niego także na chrześcijaństwo i islam,
i według części religioznawców istnieją poważne przesłanki do twierdzenia, że
takie podstawowe zasady tych religii jak Sąd
Ostateczny, wędrówka duszy po śmierci do piekła lub nieba,
wiara w istnienie diabła i nadejście mesjasza powstały pod silnym oddziaływaniem
zaratusztrianizmu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz