Twórcą neoplatonizmu był Plotyn (ok. 204–269), który
przekształcił doktrynę Platona w emanacyjny system będący syntezą wszystkich
idealistycznych prądów epoki hellenistycznej filozofii greckiej. Był on inspirowany filozofią pitagorejczyków,
stoików, a zwłaszcza Filonem z Aleksandrii. Usiłował łączyć filozofię Platona z
nurtem gradualistycznym. Próbował wykazać, że nie ma różnorodności bytowej.
Jest tylko jeden byt (Absolut), który rozwijając się (emanując) przyjmuje
różne formy. Nie trwanie lecz stawianie się jest istotą bytu. Byt jest podobny
do światła. Jak światło bierze początek z jednego źródła i promieniuje, tak i
byt wyłania z siebie coraz to nowe postacie bytu i proces ten nazwał emanacją.
Przebiega ona w odpowiednim porządku, a mianowicie, ze źródła najpierw wyłaniały
się postacie doskonałe, a w miarę tego procesu coraz mniej doskonałe. Porządek
powstawania jest według nich porządkiem zmniejszającej się doskonałości.
Źródłem bytu nazywali prajednią, a poszczególne formy wyłonionego bytu hipostazami. Dusza ludzka zmuszona
jest przez wcielenie, to znaczy narodziny w ciele, zejść do najniższego świata,
popadając w grzech, tak może ona przebyć drogę powrotną w kierunku absolutu. Do
tego celu służyły specjalne rodzaje cnoty: oczyszczające i upodabniające dusze
do Boga (uświęcające).
Uczniem Plotyna był m.in. cesarz Galien.
Przedstawicielami tego kierunku byli Ammonios Sakkas (szkoła aleksandryńska),
Porfiriusz (szkoła rzymska, był on zaciekłym krytykiem chrześcijaństwa),
Jamblich (szkoła syryjska), Proklos (ateńska).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz