Filozofia współczesna sięga korzeniami w XIX wiek, kiedy
to dominującymi nurtami myślowymi były:
idealizm niemiecki,
pozytywizm francuski.
Pod wpływem tych dwóch kierunków
wykrystalizowały się dwa typy myślenia:
– idealistyczny: opierający się przede wszystkim na
założeniach
abstrakcyjnych, myśleniu oderwanym od rzeczywistości
(prawda na
poziomie rozumu).
pozytywistyczny: charakteryzował się postawą empiryczną;
opieraniem się o tzw. fakty z doświadczenia unikając spekulatywnego myślenia
(prawda w oparciu o fakty doświadczalne).
Powyższe kierunki filozoficzne są skrajne, stąd nie
zupełnie prawdziwe. Prawda jest pośrodku. Te dwa nurty myślowe spotkały się z
pewną opozycją i reakcją na to było pojawienie się:
fenomenologii;
egzystencjalizmu.
Kierunkiem pośrednim był marksizm, który rozwiną się w
końcu XIX w. Połączył on bowiem w sobie materialistyczną wizje rzeczywistości
czerpaną z pozytywizmu i pokrewnych mu nurtów z dialektyczną interpretacją tej
rzeczywistości materialnej czerpaną z heglizmu.
Rozwinęło się także wiele ruchów o mniejszym znaczeniu,
np. filozofia życia (Bergson), strukturalizm, personalizm, filozoteizm i inne.
Arthur Schopenhauer (1788–1860),
filozof niemiecki, przedstawiciel pesymizmu w filozofii. Jak głosił, wiedzę o
świecie nie czerpie się z bezpośredniego doświadczenia, lecz przez jego
wyobrażenie i konstruktywne rozumowanie. Każdy człowiek ma swoją wolę, która
jest siłą sprawczą we wszechświecie. Schopenhauer mawiał: świat jest moim
wyobrażeniem. Jedyną rzeczą którą poznaje się samą w sobie, to własne
ciało. To, co w związku z ciałem się przeżywa, to wola, najgłębsza istota nie
tylko nas samych, ale świata zewnętrznego. Ogólna wola świata podpada pod
zasadę ujednostkowienia i obiektywizuje się poprzez szereg stopni w minerałach,
roślinach, zwierzętach, a najwyższy stopień osiąga w człowieku. Z tej
metafizyki woli wypływa pewna estetyka i etyka.
Każda wola rodzi się z cierpienia. Zwierzęta chcą jeść,
pić bo czują głód lub pragnienie. Najbardziej cierpi człowiek, ponieważ ma
największe potrzeby. W chwilach estetycznej kontemplacji uspakaja się wola.
Wyzwolenie całkowite można osiągnąć tylko przez porzucenie własnej woli, a
przejście w wole zbiorową, przez zupełnie zapomnienie o sobie i współżycie z
innymi, przez cierpienie i działanie dla innych, przez ascezę.
Schopenhauer głosił, że to co jest obserwowane już
przechodzi przez wstępną filtrację. Pozostają struktury za pomocą form poznania
(fenomeny). Każdy człowiek buduje sobie własne fenomeny.
Człowiek ma dostęp do własnego wnętrza, do najbardziej
pierwotnych odczuć i emocji. Posiada chęć zmierzania w jakiś kierunku, który
jest uwarunkowany podstawowymi popędami. One to mogą zwrócić się przeciwko
człowiekowi. Każdy jednak może
zapanować nad swoimi popędami i kontrolować własną wolę.
Poglądy Schopenhauera miały wpływ na filozofią XIX i XX
wieku jak: filozofię Nietzschego, fenomenologię, psychoanalizę,
egzystencjalizm.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz