Pierwsza połowa XIX wieku

          Po Piusie VII wybrano Leona XII (1823–1829) starego człowieka,  który już siedemnastokrotnie przyjmował Ostatnie Namaszczenie.  Swoje rządy zaczął od usunięcia znienawidzonego Ercole Consalviego. Powróciły czasy inkwizycji i polowania na czarownice. Państwo Kościelne stało się rajem donosicieli. Głównie ścigano oponentów politycznych, którzy chcieli zjednoczenia Włoch. Kardynał Rivarola osiągnął „imponujący” wynik – 508 wyroków skazujących. Wróciły czasy zamkniętych gett i  konfiskat żydowskich majątków. Żydów zmuszano do słuchania katechez i kazań. Z okazji Roku Świętego zakazano wszelkich zabaw. Odtąd nie wolno było w winiarniach pić wina na miejscu, lecz jedynie kupować na wynos.

          Leon XII zakazał tłumaczenia Biblii na języki narodowe. Zakazał też przeprowadzenia szczepień przeciwko ospie. Papież nie cofnął swojej decyzji, nawet gdy ilość zarażonych wzrosła. Poza ewidentnymi błędami papież z ogromnym zaangażowaniem czuwał nad wdrożeniem licznych ulepszeń w Kościele. Wspierał misje na Wschodzie, zakładał organizację dobroczynne, budował akademie i biblioteki.

          Po śmierci Leona XII następcą został jego kardynał Castiglioni, który przybrał imię Piusa VIII (1829–1830). Podczas swojego pontyfikatu zaapelował do patriarchów, prymasów, i biskupów całego świata, aby zwrócili uwagę na tajne stowarzyszenia masońskie, skupiające zdeklarowanych nieprzyjaciół Boga^. W dwadzieścia miesięcy po elekcji papież zmarł. Kościół ponownie dostał się we władanie reakcjonistów.

          W Europie zaczęły się przemiany rewolucyjne. W 1821 r. – powstanie w Grecji. W 1825  r.– powstanie dekabrystów w Rosji przeciw caratowi. W 1829 r. – uznanie niepodległości Grecji. W 1830 r.– rewolucja lipcowa we Francji i sierpniowa w Belgii. W 1830 r. ogłoszono niepodległość Belgii. Ferment w Państwie Kościelny był nieugaszony.

          Trzeba było powołać człowieka „silnej ręki”. Powołano papieża, który przyjął imię Grzegorza XVI (1830–1846). Papież ten był wybitnym papieżem, ale fatalnym przywódcą państwa. Jako papież pozostał skromnym mnichem. Był molem książkowym i naukowcem, nie znał żadnego obcego języka. Charakteryzował go ogromny czerwony nos przez używanie tabaki. W 1831 utworzony ruch Młode Włochy przeniknął do Państwa Kościelnego podejmując wielokrotnie próby powstania. Karbonariusze (węglarze, zakon węglarzy, dobrzy kuzyni) – członkowie jednego z tajnych stowarzyszeń rewolucyjnych przeciw absolutyzmowi odegrali dużą rolę w procesie jednoczenia Włoch. Papież wspierał się wojskami austryjackimi. W 1832 wydał encyklikę Mirari vos, w której potępił indyferentyzm, wolność sumienia – jako zgubnego błędu, który przywodzi państwo do ruiny, rozdział państwa od Kościoła i wiele innych spraw. Przy okazji dostało się lojalnemu kapłanowi H-F-R Lamennais (1782–1854), którego Leon XII pragnął uczynić kardynałem. Oburzony H-F-R Lamennais, zwolennik ultramontanizmu, później rzecznik odnowy Kościoła katolickiego,w 1841 zerwał z Kościołem i poświęcił się polityce. Zrzucił sutannę i dołączył do socjalistów. Grzegorz XVI nie był wolny od nepotyzmu. Marie-Henre Beyle (znany jako Stendhal  – francuski pisarz romantyk, prekursor realizmu w literaturze, wolnomularz) opisał kochankę papieża, Klementynę Verdesi, która była żoną papieskiego szambelana. Wtajemniczeni określali ją „najświętszą Kurwą” (Santissima Putana). Papież zmarł porzucony przez wszystkich w 1846 r.