Wspomniałem o Izaaku Newtonie (1642 –1727) bo zasłużył
sobie na wyróżnienie. Jego odkrycia nie miałyby takiego wymiaru gdyby nie prace
poprzedników. Mam tu na myśli Johannesa Keplera (1571 – 1630), Tycho de Brahe
(1546 –1601), Galileusza (1564 – 1642) i
Mikołaja Kopernika (1473 – 1543).
W zasadzie powinien zacząć od Mikołaja Kopernika. On dokonał
rewolucyjnego odkrycia w nauce. Obalił ówczesny obowiązujący system
geocentryczny Ptolemeusza na rzecz systemu heliocentrycznego. To odkrycie
wymagało iluminacji rozumowej. Kopernik był wrażliwym wizjonerem. Nowa idea
budowy układu słonecznego różniła się znacznie od starej. Wymagała innego
spojrzenia, innego ciągu logicznego.
Kopernik umieścił planety na kołowych orbitach wokół słońca. Ich centra
nie pokrywały się w tym samym miejscu. Jego teoria miała wadę, która nie
podobała się jemu samemu[1].
Centrum okręgu ziemi znajdował się przy słońcu, a Jowisza gdzieś koło Merkurego.
uważał on, że jego teoria jest mało elegancka i z tego powodu opóźniał publikację. Funkcjonuje przekonanie, że Kopernik bał się Kościoła w
publikacji swego dzieła. To nieprawda. Początkowo publikacja De revolutionibus orbium coelestium
(O obrotach sfer niebieskich) nie wzbudziła niepokoju Kościoła –
następstwa nie od razu były widoczne[2].
Wkrótce po opublikowaniu jego dzieła Kopernik zmarł (1543).
M. Kopernik korzystał
z myśli innych uczonych. Koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w
starożytnej Grecji (jej twórcą był Arystarch z
Samos 310 –230 przed Chr.)[3].
Kopernik przebywając we Włoszech stykał się z tamtejszymi humanistami.
Szczególnie bliskie relacje nawiązał z wybitnym astronomem Dominikiem Marią
Novarą (1454 –1504), żarliwym krytykiem
układu Ptolomeusza. W Europie toczyła się burzliwa dyskusja na ten temat, bo
prace Kopernika, niepublikowane, przenikały do uczonych europejskich. Kopernik
pracował w klimacie w którym Monarchia
jagiellońska była u szczytu swojej potęgi, a Kraków był jednym z największych i
najzamożniejszych miast Europy. Polska przeżywała okres pomyślnego
rozwoju politycznego i gospodarczego.
Mimo, że był kanonikiem nie wydaje się, że religia miała
dla niego duży wpływ. Wbrew powszechnej opinii nie posiadał on jednak święceń kapłańskich, Kopernik nie znał jeszcze
pojęcia siły. Jego opis świata choć matematyczny jest pełen poezji i harmonii. W tym celu wprowadził koncepcję
sfer niebieskich.
[1] Dopiero Joannes Kepler
(1571 – 1630) przyporządkował planetom drogi eliptyczne i tym samym
wprowadził elegancję do teorii Kopernika.
[2] Dopiero w 1616 r. w wyniku sukcesu Galileusza, Kościół umieścił
książkę Kopernika na indeksie.
[3] Jak podaje
Archimedes,
Arystarch napisał również inne, niezachowane dzieło, w którym jako pierwszy
twierdził, że Ziemia
krąży wokół Słońca po obwodzie koła oraz wokół własnej osi. Arystarch
twierdził w nim również, że wokół Słońca krążą także wszystkie planety,
a ruch gwiazd stałych jest tylko ruchem pozornym. Hipotezę
Arystarcha poparł dowodami w połowie II wieku
p.n.e. Seleukos z Seleucji. Był on zwolennikiem Arystarcha z Samos
i jego teorii o obrocie Ziemi
wokół Słońca.
Uważał także, że nie istnieje sfera gwiazd stałych, a wszechświat
jest nieskończony.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz