Po opowieści o Wieży
Babilońskiej podana jest genealogia od Sema do Abrama. Brak innych źródeł
pozabiblijnych stawia pod znakiem zapytania prawdziwość przekazu. Potomkowie Sema: Arpachszad, Szelach, Eber, Peleg, Reu, Serug, Nachor, Terach któremu urodzili mu się synowie: Abram, Nachor i Haran (Rdz 11,10–26). Haran był ojcem
Lota (Rdz 11,27).
Sara (Saraj) była córką Teracha i przyrodnią siostrą Abrahama: Zresztą
jest ona rzeczywiście moją siostrą, jako córka ojca mego, lecz innej matki;
mimo to została moją żoną (Rdz 20,12). Józef
Flawiusz w (DDIVI5) sugeruje, że
była raczej bratanicą Abrahama, gdyż była córką Harana, brata Abrahama i siostrą Lota.
Autor księgi wprowadza
czytelników w historię patriarchów. Według Pisma św. Bóg powołuje Hebrajczyka
Abrama i obiecuje mu rozsławienie jego potomków.
Według oglądu
filozoteistycznego protoplasta (o imieniu lub nazwany przez hagiografa Abramem)
plemienia żydowskiego odczytał w objawieniu naturalnym istnienie jedynego Boga,
Stwórcy wszystkiego. Być może Abram miał
wiedzę na temat innych religii monoteistycznych[1],
które z pewnością istniały (np. Melchizedek,
król Szalemu był kapłanem Boga
Najwyższego). Być może właściwie rozumiał pojęcie doskonałości i
doszedł do logicznego wniosku, że doskonałość sama w sobie musi być osobliwa i
jedyna. W religiach politeistycznych zawsze był ten Jeden, który przewyższał
pozostałych. Jeżeli tak, to pozostali bogowie musieli być zależni od
najważniejszego, a to degradowało ich do istot mniej doskonałych. Doskonałość
przysługuje tylko jednemu, tak więc musi istnieć jedyny Stwórca. Ważne, że w
swoim sercu Abram dokonał aktu wiary w jedynego Boga. Dywagacje, czy Abram
odczytał Boga, czy Bóg powołał Abrama mieści się na tej samej autostradzie
duchowej. Tajemnice tę nie da się do końca rozstrzygnąć. Tak, czy podobnie
rozumując, protoplasta ten stał się założycielem religii monoteistycznej.
Prawdopodobnie Abram był człowiekiem zamożnym, gospodarzem wielkiej rodziny z
którym się liczono. Cieszył się autorytetem i miał siłę przekonywania. Piastował
też władzę plemienną, która gwarantowała mu posłuch. Poddani przyjęli religię,
być może z nakazu. Według dalszych losów plemiennych opisanych w Biblii, przez
długie lata, równolegle dawano wiary innym bogom (np. żona Jakuba Rachela miała
figurki bóstw domowych tzw. terafim, Rdz 31,19). W Księdze Sędziów terafim
wymieniono parokrotnie jako przedmioty kultu i symbole domowego kapłaństwa. Z
kolei w 1. Księdze Samuela (1 Sm 19,13–16),
żona Dawida, Mikal włożyła wielkie terafim do łóżka, aby
ukryć ucieczkę Dawida przed gniewem króla Saula. Słowo występuje również w 3
rozdziale księgi proroka Ozeasza (Oz. 3,4). Prorocy zwalczali terafim
jako zabobon (por. 1 Sm 15,23; Za 10,2), zaś reforma króla Jozjasza nakazywała je
zniszczyć (2 Krl 23,23). Powoli jednak religia
w Boga jedynego stawała się wiodącą w Izraelu.
Abram, z nakazu
wewnętrznego udał się wraz z rodziną (w tym
bratanek Lot, syn Harana) i dobytkiem w drogę do Kanaanu. Semici byli
plemieniem koczowniczym. Być może podróż ta była naturalnym odruchem. Faktem jest, że przemieszczanie się było
korzystne dla propagowania nowej wiary. Jak mówi Pismo św. Terach, ojciec
Abrama osiedlił się Charanie, w którym zmarł.
Prawdopodobnie wędrówka zaczęła się od tego miasta (lub od Ur
chaldejskiego Rdz 15,7) .
W tym czasie panował
głód w Kanaanie. Abram wraz z rodziną poszedł więc dalej na południe do Egiptu,
gdzie głodu nie było. Sara spodobała
się Egipcjanom. Abram bojąc się utraty majątku
sprzedał żonę faraonowi: Abramowi zaś
wynagrodzono za nią sowicie. Otrzymał bowiem owce i woły, niewolników i
niewolnice oraz oślice i wielbłądy (Rdz 12,16). Zaskakujące zachowanie Abrama ma
swoje wyjaśnienie. Autor księgi na kanwie tego opowiadania chciał pokazać
Opatrzność Bożą, jaką cieszył się on i jego rodzina. Sam czyn Abrama należy
uznać za roztropny. Sam pomysł
naracyjny jest dość naiwny. Bóg karze, nie wiedzieć czemu, faraona, a on
dowiedziawszy się, że Saraj jest żoną Abrama, zwraca ją Abramowi. Czyni to na
sposób niebywale grzeczny, jak na faraona przystało. Wzywa Abrama i pyta: Cóżeś mi uczynił? Czemu mi nie powiedziałeś, że ona jest
twoją żoną? Dlaczego
mówiłeś: że to moja siostra, tak że wziąłem ją sobie za żonę? A teraz - oto
twoja żona; zabierz ją i idź!» (Rdz 12,18–20).
[1] Późniejsza,
chwilowa religia monoteistyczna
panowała w Egipcie za faraona Amenhotepa IV (Echnatona) w XIV wieku
przed Chr.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz