Gdy na tron babiloński wstąpił Nabuchodonozor II w 597
r. przed Chr. napadł na Jerozolimę, zniszczył świątynię i uprowadził elitę
społeczną do Babilonii, pozostawiając w Judzie jedynie drobnych rolników we
wsiach. Rozpoczęła się niewola babilońska, podczas której prorokował Jeremiasz
(Jer. 25:11-12). Armia Nabuchodonozora przemieniła Judę w ruinę, a tysiące
ludzi zginęło w walce lub przez choroby, uprowadzenia i niewolnictwo. Do
Babilonu przeprowadzono łącznie trzy deportacje, podczas których uprowadzono
blisko pięć tysięcy mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci. Podczas pierwszego wysiedlenia
Nabochodonozor II zrabował świątynny skarbiec i wysiedlił m.in. króla Jojakina
(panował przez 3 miesiące i 10 dni w 597/598 przed Chr.). Osiemnastoletni wówczas król poddał
zbuntowaną Jerozolimę. Później król,
Ewil Merodak ułaskawił go i umieścił na swym dworze oraz proroka Ezechiela.
Ostatni król Sedecjasz 597 – 586 przed Chr. został schwytany po
nieudanej próbie ucieczki do doliny rzeki Jordanu, oślepiony i uwięziony w
Babilonie, gdzie zmarł. Jojakin stał się uznawanym przywódcą wspólnoty
żydowskiej. Dzięki niemu mogli czuć się jak w domu. Wszyscy Żydzi potwierdzali
swoją lojalność wobec króla, a przy tym mieli nadzieję, że dzięki niemu wszyscy
powrócą do swojej ziemi. Tak naprawdę jego przywództwo było jednak tylko
tytularne. Ostatnia deportacja, o której wspomina Ksiega Jeremiasza (Jr 52,30),
miała miejsce w 582 przed Chr.
W Iraku w osadzie
Al-Yahudu znaleziono ponad sto glinianych tabliczek z inskrypcjami
sprzed ponad 2,5 tys. lat. Najstarszy z tych tekstów powstał w 572 r. przed Ch.
Inskrypcje na nich zapisane są w języku akadyjskim (wymarły język z grupy
semickiej, używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia przed Chr. do
początków I tysiąclecia naszej ery.
Wyprowadzenie Żydów z Jerozolimy opisane jest między
innymi w biblijnej 2 Księdze Królewskiej 25,1-21.
Podbój dokonany przez Babilończyków dał początek niewoli
babilońskiej oraz pierwszej diasporze żydowskiej. Podczas niewoli rozumienie i
używanie języka hebrajskiego stopniowo malało, szczególnie wśród ludzi młodych,
gdyż jako mieszkańcy obcego kraju musieli się zaznajomić z obcym językiem.
Światli reprezentanci narodu żydowskiegi nie zapomnieli o swojej religii. Stale
studiowali Prawa Mojżeszowe oraz oddawali Bogu chwałę i cześć. Do tego
potrzebowali miejsc, gdzie mogli się m.in. wspólnie modlić. Z powodu braku
świątyni, budowano specjalne budynki w celu zgromadzeń, znane dzisiaj jako
synagogi lub bóżnice. Uprowadzeni Żydzi nie mieli możliwości powrotu do ojczyzny,
poza tym Nabuchodonozor spalił świątynię, a wszystkie sprzęty zabrał ze sobą do
swojej świątyni (2 Król. 25:14-15). Zydzi nie mieli więc możliwości
kontynuowania swoich praktyk religijnych. Od spalenia Świątyni Salomona (2
Król. 25:8-10) do odbudowania świątyni przez Zorobabela, minęły blisko dwa
pokolenia. W tym czasie nie było innego sposobu, jak jedynie słuchanie
odczytywanych Praw Mojżeszowych. Tak też robili pobożni Żydzi – zbierali się
razem, aby się modlić, studiować Prawo i czcić Boga. Mimo iż świątynia została
później odbudowana, to zwyczaj ten na stałe wszedł do kultury żydowskiej,
natomiast synagogi masowo rozpowszechniły się w Izraelu za czasów rzymskich.
Takie zachowanie budowało i utrwalało jedność narodową, co pozwoliło Żydom
przetrwać wiele lat w diasporze. W przeciwny sposób zachowywała się ludność
uprowadzona przez Asyryjczyków, przez co z łatwością się zasymilowała,
zapominając o swojej odmienności kulturowej.
W Babilonie Żydzi redagowali i przepisywali pisma.
Spisywane były również księgi prorockie. W Babilonie na pewno działali prorocy
Daniel i Ezechiasz. W okresie niewoli lub w czasie powrotu z Babilonu działali
też tacy prorocy jak Joel, Habakuk, Aggeusz i Zachariasz. Prorocy Jeremiasz, Ezechiasz,
Habakuk przepowiadali najazd Babilończyków i zniszczenie Jerozolimy. Prorocy
Aggeusz i Zachariasz nawoływali do powrotu do ojczyzny i odbudowy świątyni.
Podczas pobytu Żydów w Babilonie zostało zredagowanych wiele ksiąg Pisma
Świętego. Były one spisywane głównie w języku hebrajskim, ale również w języku
aramejskim. Dzięki tym prorokom
i pisarzom zachowało się wiele informacji o życiu Żydów w niewoli. Ludność
deportowana, tak naprawdę, nie żyła w niewoli, lecz osiedlono ją na opuszczonej
ziemi uprawnej lub w opuszczonych czy zrujnowanych miastach, gdzie stawali się
dzierżawcami. Mogli tam swobodnie żyć budując domy, uprawiając ogrody, pola czy
winnice. Żydzi zostali osiedleni głównie nad zbiornikami wodnymi, m.in. nad
rzeką Keba i kanałem irygacyjnym Eufratu. Mieli zasiedlić nieużytki i
opustoszałe lub zniszczone wioski. Pomimo że żyli na wygnaniu, w obcym miejscu,
mieli funkcjonować jak w swojej ojczyźnie, czyli pracować, żenić się, płodzić
córki i synów, tak by ich nie ubywało, lecz by naród żydowski się rozrastał.
Poza tym mieli za zadanie dbać o „zastępczą” ojczyznę i cierpliwie czekać na
możliwość powrotu (Jer. 29:4-7). Zawartość tabliczek potwierdza, że wbrew
powszechnie stosowanemu terminowi „niewola babilońska” Żydzi nie byli
niewolnikami ani nawet obywatelami drugiej kategorii żyjącymi w strasznych
warunkach i zmuszanymi do ciężkiej pracy. Po początkowym okresie – gdy
osiedleni na spustoszonych przez wiele lat wojen terenach, musieli odbudowywać
osady, kanały i inną potrzebną infrastrukturę – zaczęli się dorabiać i wielu z
nich stało się właścicielami nieruchomości, plantacji, a nawet niewolników.
Niektórzy weszli nawet w skład babilońskiej administracji. Nic więc dziwnego,
że po 539 r. przed Chr wiele osób postanowiło nie wracać.
Niewola Żydów skończyła się w 539/538 roku p.n.e., gdy
Cyrus II Wielki, król Persów, podbił Babilonię i zgodził się na powrót Żydów do
Judy, która stała się autonomiczną prowincją perską – Jehud. Uwolnienie nastąpiło w wyniku znanej z tolerancji polityki
królów perskich. Część Żydów należących do plemion lewiego i Banjamina
powróciła do ojczyzny w 537 przed Ch.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz