Papieże, cd. 14

Papież Syrycjusz (384–399) został wybrany. Hieronim boleśnie przeżył porażkę. Uważał Syrycjusza za „kompletnego durnia”. Po wyborze papieża  roztropnie usunął się z Rzymu.  Do tej pory biskupi Rzymu zazwyczaj nie okazywali wyższości biskupa Rzymu na biskupami lokalnymi. Syrycjusz w pełni przypomniał się o zwierzchnictwo i autorytet Piotrowy. Jego pisma miały suchy styl urzędowy, język autorytarny nie podlegający dyskusji. Często stosował nakazy i zakazy. Tytuł „papież” został zarezerwowany wyłącznie dla biskupa Rzymu. Rok po wyborze zwołał synod w Rzymie głównie dla potwierdzenia prymatu następny Piotra. Rygorystyczna forma papieża porządkowała wiele niejasnych zagadnień jakie zawisły w oczekiwaniu na rozwiązanie. Np. przyjmowanie arian i nowacjan  do Kościoła miało się odbywać przez nałożenie rąk bez udzielania powtórnego chrztu. Pontyfikat Syrycjusz zakłóciła herezja pryscylianów, odrzucająca dziewictwo Najświętszej Maryi Panny.

 

          Temat dziewictwa Maryi jest stary jak historia chrześcijaństwa. Znaczy to, że nie wszyscy godzili się na tak niezwykłą konstrukcję teologiczną.

Pryscylianie:

          Herezja powstała w IV stuleciu, związana z Hiszpanem Pryscylianem, kaznodzieją i przez jakiś czas biskupem Avili. Ta dualistyczna herezja wiele zapożyczyła z gnostycyzmu i manicheizmu, a za sabelianizmem poszła w tym, że „Ojca”, „Syna” i „Ducha Świętego” pojmowała jako wyłącznie trzy sposoby ukazywania tej samej rzeczywistości, czyli trzy sposoby patrzenia na tego samego Boga. Reakcja na tę herezję przyspieszyła rozwój doktryny trynitarnej, a Hiszpania stała się pierwszym krajem katolickim, który w wyznaniu wiary używał wyrażenia Filioque (łac. „i Syna”). W roku 386 r. Pryscylian mimo protestów św. Marcina z Tours (zm. 397) został stracony przez władze państwowe w Trier i tym samym stał się pierwszym heretykiem straconym przez chrześcijańską władzę (Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych, Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ).

Sabelianie:

          W III w. Sabeliusz, teolog z Libii twierdził, iż osoby boskie w Trójcy Świętej oznaczają jedynie trzy aspekty przejawiania się jednej istoty najwyższej. Sabelianizm potępił papież Kalikst I (217-222). Zwolennicy tego poglądu, sabelianie przetrwali do IV. wieku.

          Filozoteizm zbliżył się do poglądów pryscylian i sabelianów przedstawiając Trójcę Świętą w dynamicznym oglądzie wiary, tzn. w jednym Akcie działającym.