Oświecenie cz.2

John Locke ur. 29.08.1632 w Wrington, zm. 28.10.1704. Był angielskim filozofem, lekarzem, politykiem i ekonomistą. Twórca klasycznej postaci empiryzmu oraz podstaw teoretycznych rządów demokratycznych. Otrzymał staranne wykształcenie. Miał okazję poznać takich uczonych jak: Robert Boyle’a czy Izaaka Newtona. Pod wpływem racjonalistycznej filozofii Kartezjusza oraz empirystycznymi koncepcjami Bacona napisał pierwsza wersję swego dzieła: Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. Locke miał okazję poznać mechanizmy administracji państwowych. Jak głosi legenda, w czasie podróży służbowych po koloniach Anglii napisał konstytucję dla stanu Karoliny. Po wykryciu spisku przeciw królowi Karolowi II musiał uciekać z Anglii. Wrócił dopiero po jego śmierci. Johne Lock zajmował się teorią poznania. Stworzył w tym celu aparat pojęciowy (idea prosta – drzewo, idea złożona – drzewostan), który został przyjęty przez systemy empiryzmu jak i fenomenologii. Dla niego ważna była jasność myślenia (Kartezjusza) ze zdroworozsądkowym podejściem Roberta Boyle’a, czy Bacona. Uważał, że idee zawarte w ludzkich umysłach są efektem analiz danych zmysłowych dokonanych przez umysł. Na tej podstawie opracował podstawy rządów demokratycznych, które funkcjonują w niektórych krajach do dnia dzisiejszego.

          Ważnym osiągnięciem Locke’a było zauważenie, że w umysłach ludzkich funkcjonują zjawiska psychiczne, które nie są jak u Platona bytami „samych w sobie”, ale procesami umysłu. Produktem umysłu mogą być idee złożone (drzewa w lesie), które mogą żyć własnym życiem, ulegają przekształceniom, uogólnieniom itd. W taki sposób mogą powstawać idee abstrakcyjne niezależne od bodźców zmysłowych. To może doprowadzać do zniekształceń rzeczywistości i nadużyć. Aby temu zapobiec trzeba konfrontować idee umysłu z ideami prostymi, czyli spostrzeżeniami zmysłowymi. Rzetelna wiedza powinna opierać się na danych zmysłowych.

         Johan Locke’a uważa się za twórcę doktryny filozoficznej zwanej empiryzmem (doświadczenie), głoszącej , że źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do umysłu ludzkiego ze świata zewnętrznego, zaś wszelkie idee, teorie itp. Są w stosunku do nich wtórne. Empiryzm stoi w ostrej sprzeczności z racjonalizmem filozoficznych, który głosi, iż źródłem poznania są właśnie idee, zaś bodźce zmysłowe mają znaczenie drugorzędne. Z nurtu empiryzmu wykształciło się szereg innych prądów filozoficznych: kantyzm, pozytywizm, pozytywizm logiczny oraz fenomenologia.