Papieże cd. 79

Papież Paweł VI (1963–1978) był dobrze przygotowany do roli papieża. Przyjaźnił się z Janem XXIII. Współpracował z nim w okresie przygotowań do soboru. W czasie pierwszej sesji dwukrotnie przemawiał o liturgii. Dzięki umiarowi, zyskał aprobatę konserwatystów. Podczas uroczystości koronacyjnych  na Placu św. Piotra wygłosił alokucję w dziewięciu językach. Obiecał kontrolować reformę Kościoła. Skupił się na utrzymaniu pokoju i pojednaniu chrześcijan. Paweł VI uznał historyczną odpowiedzialność papiestwa za rozpad wspólnoty chrześcijańskiej i prosił o wybaczenie krzywd wyrządzonych przez jego poprzedników. W 1964 r. udał się do Jerozolimy i wymienił z prawosławnym patriarchą Konstantynopola pocałunek pokoju.  Ogłoszono wspólną deklarację (1965) Pawła VI i patriarchy Atenagorasa I znosząca wzajemne ekskomuniki (1054) obu Kościołów. Początkowo Paweł VI chciał dowartościować biskupów, którzy za Jana XXIII byli tylko wykonawcami woli papieża. Chciał ich widzieć jako  współpracowników. Po trzeciej sesji soboru zmienił opcję i starał się przywrócić prymat papiestwa. Ten zwrot został źle przyjęty i wywołał ostry konflikt. Na szczęście został złagodzony. W 1965 r. sobór zakończył obrady. Papież zreformował Najwyższą Kongregację Świętego Oficjum (Inkwizycji) i nazwał ją Kongregacją Doktryny Wiary. Zniósł Indeks ksiąg zakazanych. Zlikwidował przysięgę dotyczącą obowiązku katolickiego wychowania dzieci w małżeństwach mieszanych. Szeroka reforma liturgii była różnie przyjęta. Doszło do schizmy abp. Marcela Lefebvre’a (1905–1991), suspendowanego w 1976 r. Mimo nacisków, papież nie potępił twierdzeń zbyt radykalnych teologów. Papież wziął na siebie rolę rzecznika i ruszył w świat. Odwiedził Jerozolimę, Bombaj, Nowy Jork, Fatimę, Bogotę, Genewę i inne. Na forum ONZ wygłosił mowę. W Genewie odwiedził radę Ekumeniczną Kościołów. Znacząca była encyklika Populorum progressio w której ujął krytykę państw przemocy. Rozczarowanie przyniosła encyklika Humanae Vitae która potępiała stosowanie aborcji. Encyklika Sacerdotalis coelibatus rozwiała nadzieje kleru na złagodzenie celibatu. W związku z obchodami Roku Świętego nakazał wypełnić formularz na błogosławieństwo listowe i przesłać go do Watykanu, by otrzymać pocztą papieskie błogosławieństwo – za 2000 lirów na zwykłym papierze, za 3000 na welinie! To zarządzenie bardzo się nie spodobało. Aktywa papieża malały, choć trzeba przypomnieć jego bohaterskie poczynania w związku uprowadzeniem samolotu Lufthansy. Chciał uwolnić zakładników, oddając się w ręce terrorystów. Kiedy porwano Aldo Moro, uczynił co w jego mocy, by ocalić przyjaciela.  Uczestnictwo w jego pogrzebie było ostatnim publicznym pojawieniem się papieża. Zmarł w niespełna miesiąc po tej tragedii. Polskie władze nie zgodziły się na jego przyjazd na obchody millenium chrztu Polski.