Papieże cd. 75

Papież Benedykt XV (1914–1922) był schorowany i cierpiał na skoliozę. Tym bardziej zaskakiwał przenikliwością pierwszych decyzji. Pragnął przywrócić papiestwu autorytet, które utraciło za pontyfikatu Piusa X.  Aby zerwać z brakiem tolerancji, jaki cechował jego poprzednika, pozbył się Umberta Benigni, szarej eminencji Piusa X i założyciela „Sapiniery” tajnej organizacji o cechach inkwizycji.  W swym pierwszym wystąpieniu stwierdził jasno, że przeminęły już czasy polowań na czarownice. Zlikwidował Kongregację Indeksu i powierzył cenzurę zajmującemu się nią uprzednio Świętemu Oficjum.  Trwała wojna. Zachowanie neutralności nie było łatwe. Apelował o zaprzestanie tej „bezsensownej masakry”. Nie mogąc nic zrobić zapragnął przynajmniej ulżyć ofiarom wojny, a zwłaszcza wygłodzonym dzieciom. Nigdy nie potępił agresji niemieckiej. Starał się być bezstronny. Państwa Ententy uważały Benedykta za stronnika Niemiec. W Niemczech natomiast wyrażano odmienny sąd. Powołał organizację do spraw jeńców, która usiłowała odnaleźć około 70000 zaginionych i ułatwić kontakt pomiędzy żołnierzami a ich najbliższymi. Alianci, zamiast okazać papieżowi wdzięczność, odsunęli go od udziału w konferencji pokojowej. Wojna nie sparaliżowała jednak prac Kurii. W 1917 roku ogłoszono nowy kodeks prawa kanonicznego, utrzymany do roku 1983. Usiłował zwrócić uwagę opinii publicznej na dziesiątkujący Rosję głód. Jego apele nie wywołały jednak większego oddźwięku. Papież wzywał do lepszego duchowego przygotowania misjonarzy. Papież odrzucał modernizm, ograniczył stosowanie nowoczesnych metod w egzegezie Biblii, a zarazem popierał rozpowszechnianie egzemplarzy Ewangelii w świecie. Początkowo papież nie dostrzegał problemu odrodzenia państwa polskiego, ale zauważał cierpienie Polaków. W 1915 roku z inicjatywy papieża przeprowadzono kwestę na rzecz narodu polskiego we wszystkich kościołach świata. W 1918 roku opowiedział się za całkowitą niepodległością Polski. Wysłał do Warszawy wizytatora apostolskiego Achille Rattiego. Ratti został nuncjuszem papieskim, a prof. Józef Wierusz-Kowalski polskim posłem przy Watykanie. Benedykt traktował wspólnoty unickie jako forpocztę katolicyzmu. Za pontyfikatu Benedykta XV utworzono Wydział Teologiczny na Uniwersytecie Warszawski oraz Katolicki Uniwersytet Lubelski.