Romantyzm

         Po Oświeceniu narodziła się epoka Romantyzmu od 1790 do 1840, jako bunt przeciwko ustalonym regułom społecznym, które rządziły społeczeństwami epoki Oświecenia – przeciw sztywnym zasadom życia arystokracji i mieszczaństwa oraz ustalonym regułom życia politycznego oraz przeciw naukowemu podejściu do natury i człowieka. Naczelne hasło Rewolucji Francuskiej – wolność, równość, braterstwo stało się drogowskazem dla nowego kierunku myślenia, który zakwestionował podstawy oświeceniowego, racjonalistycznego pojmowania świata.

          Według romantyków świat dzielił się na to, co widzialne (materialne) i poznawalne zmysłowo oraz na to, co niewidzialne (duchowe) – dające się poznać jedynie za pomocą środków pozarozumowych, takich jak wiara i intuicja.

           Romantycy zwrócili uwagę na życie wewnętrzne człowieka – duchowość, uczucia, emocje, a również na odrębność jednostki ludzkiej, jej odmienność i indywidualność. Dominacja uczucia nad rozumem była także buntem przeciwko zastanej rzeczywistości i obowiązującym w niej normom społecznym. Metodą poznania świata stać się miał nie empiryzm, ale sztuka. Typowy romantyczny bohater literacki to buntownik motywowany wielkimi namiętnościami, takimi jak miłość lub nienawiść. Bohater ten charakteryzuje się nieprzeciętnością, konfliktowością; samotnie buntuje się przeciw normom społecznym lub walczy w obronie ojczyzny. Najważniejszym uczuciem dla romantyka jest idealna miłość, przeważnie nieszczęśliwa i tragiczna, zawsze jednak wszechogarniająca i potężna.

          Romantyzm zrodził się za czasów papieża Piusa VI. Można porównać go do romantyka walczącego o swój Kościół. Napoleon Bonaparte był jednak silniejszy. Papież był wielokrotnie wystawiany na ciężkie próby. Kolejni papieże przechodzili podobne męki. Chcieli oni za wszelką cenę utrzymać Państwo Kościelne i dominować nad światem. Świat chciał jednak czegoś innego. W umysłach ludzi rodził się bunt przeciw takiemu statusowi Kościoła. Chcieli oni rozłączenia władzy świeckiej od władzy duchowej. Ta naturalna tendencja rodziła się w sercach ludzi z racji nowych haseł wolnościowych oraz nowego spojrzenia na sprawy wiary. Niestety Kościół nie zabezpieczył swego autorytetu. Był spostrzegany jako pozostałość z dawnych epok, hierarchiczny, zacofany o skłonnościach totalitarnych. Romantyzm podpowiadał walkę z tyranią, z niewoleniem człowieka, z uprzedzeniami społecznymi i rasowymi. Walczono na różnych frontach:  powstanie Greków przeciwko Turkom(1821), powstanie dekabrystów w Rosji (1830), rewolucja lipcowa we Francji (1830), powstanie listopadowe (1830–1831), Wiosna Ludów (1848) oraz powstanie styczniowe (1863–1894 w Polsce.

          Ważne jest, że człowiek zauważa dwa światy w którym uczestniczy. Świat zmysłowy piękny w ozdobach i świat duchowy. Można wyżej cenić doświadczenia duchowe od materialnych, ale są tacy którzy łączą oba te światy. Do takich łączonych przeżyć należy zaliczyć wszelaką sztukę artystyczną, którą odbiera się wzrokiem, ale i duszą, w tym: granie na instrumentach, słuchanie słów poezji, uprawianie wszelakich sportowych zmagań, rywalizacja itp.

          Niektórzy są przeciwni niebezpiecznym zmaganiom, uznają je za niemądre, ale innego zdania są ci, którzy uprawiają szaleństwa (np. akrobatyka pilotażowa). Faktem jest każde niebezpieczne zajęcie powinno być asekurowane, tego wymaga rozsądek, ale radość w ich pokonywaniu jest wielka. Wszyscy piloci, wspinacze górscy, samotni żeglarze to romantycy z górnej półki. Do romantyków należy zaliczyć wszystkich tych, którzy podejmują się płynięcia pod prąd, którzy podejmują walkę o ideały, o dobro. Wśród nich są wspaniali kapłani, misjonarze, ludzie dobrej woli.