Ostateczny redaktor doktryny chrześcijańskiej

          Apostoł Piotr był gorącym głosicielem Jezusa. Jego słowa trafiały do najbardziej zatwardziałych ser. Mocno podtrzymywał ducha nowej wspólnoty. Bliskim współpracownikiem Piotra był Linus (67–76). Jego uważa się też za następcę Piotra we wspólnocie.  Brak o nim wiadomości. Znany jest z dekretu jaki wydał o nakazie nakrywania głów przez uczestniczące w zgromadzeniach kobiety. O trzecim następcy Piotra Anaklecie (76–88) niewiele też wiadomo. Wydaje się, że byli oni bardziej administratorami Kościoła niż twórcami doktryny chrześcijańskiej.

          Czwartym biskupem Rzymu był Klemens Rzymski (88–97/101). Identyfikuje się go z Klemensem wspomnianym w Liście do Filipian: Także proszę i ciebie, prawdziwy Syzygu, pomagaj im, bo one razem ze mną trudziły się dla Ewangelii wraz z Klemensem i pozostałymi moimi współpracownikami, których imiona są w księdze życia  (Flp 4,3). Klemens był zhellenizowanym Żydem, wykształconym w retoryce oraz administracji. Podobnie jak jego dwaj poprzednicy był uczniem apostołów Piotra i Pawła. Według Tertuliana chrzest i święcenia kapłańskie otrzymał z rąk św. Piotra. Chrześcijańscy pisarze (m.in. Euzebiusz z Cezarei oraz św. Hieronim) z III w. i IV w. utożsamiają go ze współpracownikiem św. Pawła. Jego postać jest wyrazista. Można dostrzec w nim przewodnika wspólnoty, stanowczego i umiejącego kierowania ludźmi. Pozostawił on korespondencję (List do Koryntian) w języku greckim, w której znajduje się najstarszy traktat teologiczny. W liście istnieje wzmianka o prześladowaniach Domicjana). Pisze w nim Koryntianom o potrzebie zachowania jedności. Powodem napisania tego listu był bunt części młodych, która odrzucała zwierzchnictwo starszych (gr. πρεσβύτερος). Klemens nawołuje do zgody i pokuty, wskazując na Sukcesję Apostolską, że tak jak Chrystus otrzymał władzę od Ojca, tak później przekazał ją Apostołom, natomiast oni przekazali ją dalej tym, których uznali za godnych. W dalszej części listu opowiada w jaki sposób Bóg działa w historii. Na końcu listu umieszczona jest wielka "kosmiczna" modlitwa, która stanowi wzór modlitwy liturgicznej improwizowanej przez prezbitera. Dokument włączono przez jakiś czas do kanonu Nowego Testamentu i długo był czytany w kościołach. List do Koryntian Klemensa w czasach nowożytnych został po raz pierwszy opublikowany w 1633 przez Patricka Younga, na bazie manuskryptu zwanego Kodeksem Aleksandryjskim (Codex Alexandrinus).

          Po treści listu Klemensa można dostrzec już wspólnotę, która ma swoją strukturę i swojego przywódcę.

         W latach 100–150 doktryna chrześcijańska krzepnie i powoli zamyka się w pewną całość. Można zaryzykować tezę, że ostatecznym redaktorem  doktryny chrześcijańskiej była szkoła Janowa. Pozostała ona jednak do dnia dzisiejszego anonimowa. Sama doktryna nabierze formy pisemnej, oficjalnej dopiero w następnych wiekach (w symbolu nicejskim). Podstawowe prawdy dogmatyczne na temat tajemnicy Chrystusa i Osób Trójcy Świętej zostały zdefiniowane na pierwszych czterech soborach powszechnych: nicejskim I (325), konstantynopolitańskim I (381), efeskim (431) i chalcedońskim (451).