Pismo Święte jest literaturą, która ma wiele poziomów
interpretacyjnych. Można uznać, że każdy ma o nim własne zdanie. Najkrótszą
opinię jaką o nim słyszałem składała się z jednego słowa – pornografia. Słowo
to sugeruje brak chęci do dyskusji. Gdyby taką opinię ująć innymi słowami: PŚ
jest pełen erotyki to przekaz byłby bardziej bliżej prawdy i byłby bazą do
dyskusji. Każda opinia ma swoje wytłumaczenie. Każde jest ciekawe i pouczające.
Wielowarstwowość biblijna jest jej ogromnym atutem. Tylko dyletant, albo
człowiek o niskim poziomie intelektualnym może powiedzieć, że Pismo Święte jest
nudne. Na przykładzie Księgi Estery wykażę przykłady różnych interpretacji.
Warunkiem zrozumienia obecnej analizy jest zapoznanie się z treścią biblijną.
Poziom płytki, krytyczny:
Gruby błąd (przepisywacza))
historyczny mylący króla Kserksesa z Artakserksesem dyskfalifikuje ją jako dzieło historyczne.
Tekst wielokrotnie ukazuje pijaństwo
życia dworskiego, tym sam pokazuje ciemną stronę epoki: "po napiciu się
wina" (Est 5,6); "podczas picia wina" (Est 7,2).
Cała historia uratowania przez
Esterę i Mardocheusza ludu izraelskiego jest zrożona krwią – odwetem na prześladowcach:
" I powieszono Hamana na drzewie, które
przygotował Mardocheuszowi" (Est 7,10); "Tak pokonali Żydzi
wszystkich swoich wrogów przez uderzenie mieczem, przez zabójstwa i zagładę, i
zrobili z nienawidzącymi ich wszystko, co chcieli. Na zamku w Suzie zabili
Żydzi i wycięli pięciuset mężczyzn. I zabili
Parszandatę, i Dalfona, i Aspatę, i Poratę, i
Adalię, i Aridatę, i Parmasztę, i Arisaja, i
Aridaja, i Wajezatę - 10 dziesięciu synów
Hamana, syna Hammedaty, dręczyciela Żydów" (Est 9,5–9).
Opowiadanie charakteryzuje się
skróconą perspektywą, dowolnym zestawieniem faktów.
Poziom historyczny, poziom
faktów:
Ukazuje odwieczną słabość
kobiet do kosmetyków.
Gloryfikuje hartość
charakterów: "A Mardocheusz nie klękał i nie oddawał pokłonu"
(Est 3,2). Nie czynił tego ze względów religijnych (por. Est 4,17de).
Opisuje dekret zagłady Żydów i
okoliczności ustanowienia święta Purim oraz dekret rehabilitujący Żydów.
Poziom egzegetyczny,
teologiczny
Obok opowiadania historycznego
(dekrety) ma w sobie elementy mądrościowe, w tym Opatrznościowe działania Boga
w historii ludu wybranego.
Estera dzięki uratowaniu ludu
Bożego od zagłady jest ukazana w tradycji i liturgii jako typ Maryjny.
W prologu pokazany jest wysiłek
i dążenie człowieka (Mardocheusza) do poznania zamysłów Boga: (Est 1, prolog
1j).
Tekst ukazuje wolną wolę
człowieka: "Niech każdy czyni, co mu się podoba" (Est 1,8).
Królowa Waszti odmówiła zaproszenie (rozkazu) samemu królowi (Est 1,12).
Podkreśla rolę męża w rodzinie:
"aby każdy mąż był panem w domu swoim <i mówił, co mu się podoba>
" (Est 1,22).
Powtarza za innymi księgami
wielkość Boga: "Tyś uczynił niebo i ziemię, i wszystko, co na niej pod
niebem godne jest podziwu, Ty jesteś Panem wszystkiego i nie ma nikogo, kto by
się sprzeciwił Tobie, Panu. Ty znasz wszystko " (Est 4,17c); " obróć
smutek nasz w radość, abyśmy żyli i imię Twoje " (Est 4 17h); " [Bóg],
który widzi wszystko i ocala" (Est 5,1a).
Ujmuje pouczenie i przestrogę:
"Lecz uczyniłem to, aby nie stawiać wyżej czci człowieka nad cześć Boga
i aby nikomu nie oddawać pokłonu, oprócz Ciebie, Panie mój, i nie uczyniłem
tego z pychy " (Est 4, 17e).
Ujmuję prawdę która jest
szczególnie aktualna: "ile zła dzieje się z powodu zepsucia ludzi
niegodnie rządzących (Est 8 12g).
Ujawnia rolę aniołów,
dementując jego bytowe pochodzenie: "Ujrzałam cię, panie (króla
Kserksesa), jak anioła Bożego " (Est, 5,2a)
Przedstawia sens opowiadania:
"Bóg, zamiast na zagładę ludu wybranego, przeznaczył na jego wesele"
(Est 8,12).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz