Księga Nahuma (Na 1–3), Księga Habakuka (Ha 1–3)

Księga Nahuma (Na 1–3)

          Daty urodzenia i śmierci proroka Nahuma są niepewne. Wiemy, że działał w okresie schyłku państwa asyryjskiego. Zapowiadał zniszczenie Niniwy (stało się to w 612 r. przed Chr.). Jego działalność należy umieścić między 629 r. a 612 r. przed Chr.

          Upadek Niniwy jest symbolem wielkiego zwycięstwa, jakie Bóg odnosi nad złem oraz nadziei na lepszą przyszłość uciemiężonych. Pierwszy rozdział księgi jest poematem (niekompletny psalm alfabetyczny 1,2–8: poszczególne wersety zaczynają się od słów mających na początku kolejne litery alfabetu hebrajskiego, od alef do kaf).

          Alef –  Zazdrosnym i mszczącym się Bogiem jest Pan; Nun–mścicielem jest Pan i Władcą [pełnym] gniewu; Pan mści się nad swymi wrogami i długo się gniewa na swoich nieprzyjaciół (Na 1,2). Typowy, biblijny obraz Boga zazdrosnego, pełnego nienawiści w stosunku do nieprzyjaciół, który za zło karze według ówczesnego prawa żydowskiego. Wielokrotnie zaznaczałem, że np. słowo „zazdrosny” miało inny sens w okresie redakcji księgi. Tłumaczenie  jest prawie zawsze jakąś klęską dla oryginału.

          Niniwa jest odpowiedzialna za wiele występków: Biada miastu krwawemu! Całe kłamliwe i grabieży pełne, a nie ustaje rabunek. Trzask biczów i głos turkotu kół, i konie galopujące,  i szybko jadące rydwany. Jeźdźcy szturmujący, i połysk mieczy, i lśnienie oszczepów. I mnóstwo poległych, i moc trupów, i bez końca ciał martwych...  tak, że o zwłoki ich się potykają (Na 3,1–3). Nahum zapowiada karę nałożoną na Niniwę przez Pana: I rzucę na ciebie obrzydliwości, i zelżę ciebie, i wystawię cię na widowisko».  I każdy, kto cię ujrzy, oddali się od ciebie,  i zawoła: «Spustoszona Niniwa!» (Na 3,6–7).

Księga Habakuka (Ha 1–3)

          Prawdopodobnie prorok Habakuk działał w latach 605–597 r. przed Chr. O jego pochodzeniu i życiu nic bliższego nie wiadomo. Habakuk użala się, że Bóg pozwala bezkarnie działać nieprzyjacielowi. Bóg jednak, podejmując z nim dialog, powołuje się na swoją sprawiedliwość. 

          Dokądże, Panie, wzywać Cię będę –  a Ty nie wysłuchujesz? Wołać będę ku Tobie: Krzywda [mi się dzieje]! –  a Ty nie pomagasz? Czemu każesz mi patrzeć na nieprawość i na zło spoglądasz bezczynnie? Oto ucisk i przemoc przede mną,  powstają spory, wybuchają waśnie (Ha 1,2–3). Jest to typowa lamentacja nad pasywnością Boga, gdy On jest potrzebny. Bóg zdaje się być obojętny na panoszące się zło oraz niesprawiedliwość i dopuszcza, aby sprawiedliwi (naród wybrany) byli karani za grzechy przez gorszych od siebie ludzi bezbożnych. Bóg jednak reaguje na słowa proroka i odpowiada: Oto powołam Chaldejczyków, lud dziki a gwałtowny, który przemierza ziemie rozległe, aby zagarnąć siedziby nie swoje (Ha 1,6). Chodzi tu o państwo neobabilońskie, po upadku Asyrii w r. 606, pierwszą potęgę na Wschodzie. Chaldejczycy mają być biczem Bożym przeciw tyranom rządzącym w Judei (państwo neobabilońskie). Oto zginie ten, co jest ducha nieprawego, a sprawiedliwy żyć będzie dzięki swej wierności (Ha 2,4). Werset ten zostanie wykorzystany przez św. Pawła w Liście do Rzymian: W niej bowiem objawia się sprawiedliwość Boża, która od wiary wychodzi i ku wierze prowadzi, jak jest napisane: a sprawiedliwy z wiary żyć będzie (Rz 1,17). Określenie a sprawiedliwy z wiary żyć będzie stanie się przedmiotem wielu nieporozumień (Luter). Nie przez uczynki będziemy zbawieni, lecz przez wiarę. Czynić sprawiedliwość – według Boga – znaczy czynić łaskę.

          Końcowa część księgi jest uroczystą teofanią Boga, którego prorok oczekuje z lękiem i drżeniem: Bóg przychodzi z Temanu, Święty z góry Paran.  Majestat Jego okrywa niebiosa, a ziemia pełna jest Jego chwały (Ha 3,3), usłyszałem i serce moje struchlało,  na głos ten zadrżały me wargi, przenikła trwoga me kości,  kroki się moje zachwiały (Ha 3,16).

          Ostatecznym zwycięzcą jest Pan: Pan Bóg – moja siła, uczyni nogi moje podobne jelenim, wprowadzi mnie na wyżyny (Ha 3,19).

Ps. Od 8.XII trzy wykłady rekolekcyjne.