Jak wspominałem wielokrotnie nie czuję się do końca odkrywcą nowego spojrzenia na wiarę (wiara rozumna) i rzeczywistość. Robili to już inni i to w odległych wiekach. Miło mi było przeczytać, że Aconcio Giacomo (ur. Ok. 1520–1567), włoski humanista, teolog zalecał tolerancję dla heretyków. Uważał, że konfrontacja poglądów siłą rzeczy musi doprowadzić do zwycięstwa prawdy. Przyjmował hierarchię prawd wiary, dzieląc je na fundamentalne (konieczne do zbawienia) i drugorzędne. Odrzucał autorytet egzegetów i teologów, kwestionował rozwój dogmatów. Jak głosił: prawda powinna znaleźć potwierdzenie w życiu; istotą etyki chrześcijańskiej jest miłość i przebaczenie. Był zwolennikiem irenizmu[1]. Z pewnością prezentował poglądy, które różnią się od myśli współczesnych, ale faktem jest, że reprezentowane są tutaj jego poglądy jakby wzięte z filozoteizmu.
Inną ciekawą postacią zasiewu filozoteizmu był Acton Dalberg (1834–1902), angielski historyk i działacz katolicki. Był zwolennikiem katolicyzmu liberalnego; 1864 skrytykował Syllabus[2], a 1869–1870 wystąpił przeciw Soborowi Watykańskiemu I. Uznawał prymat papieża, ale zwalczał dogmat o jego nieomylności. W swoich pracach poruszał drażliwe sprawy Kościoła, nie bał się mówić prawdy. Walczył o udział laikatu w życiu Kościoła.
Akosmizm to pojęcie negujące istnienie rzeczywistego świata. Jak głosi. Istnieje tylko Bóg, a świat jest tylko złudzeniem poznawczym. Pojęcie to można by zaadaptować do filozoteizmu, gdyby nie dzielące ich różnice. Akosmizm zmierza do pewnej odmiany panteizmu, natomiast filozoteizm uwypukla Boga osobowego. Ponadto świat rzeczywisty istnieje w przestrzeni energetycznej. Owszem, świat jest przeźroczysty, ale nie pusty. Odbiór takiego świata jest pewnym złudzeniem uzależnionym od predyspozycji odbiorców. Spojrzenie immaterialne (brak materii) było już znane w filozofii hinduskiej (księgi Wedy), w buddyzmie i u eleatów w Grecji. W nowożytności głosili go B. Spinoza, G. Berkeley oraz idealiści niemieccy. Tezę immaterializmu głosili ponadto A. Collier (1680–1732), S. Johnson (1696–1772) i Jonathan Edwards (1703–1758). Później nie był już uwzględniany. Szkoda.
[1] Irenizm (gr. eirene, „pokój”) – w teologii chrześcijańskiej kierunek dążący do zniwelowania różnic między chrześcijanami i przywrócenia jedności drogą wzajemnych ustępstw doktrynalnych; także postawa otwartości i życzliwości w rozwiązywaniu spornych zagadnień; przeciwny zacietrzewieniom społecznym i wyznaniowym.
[2] Syllabus Errorum - wykaz wydany przez papieża Piusa IX obejmujący ważniejsze błędne poglądy, które zostały napiętnowane w encyklikach i innych dokumentach papieskich
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz