Białko, a życie

          Podstawowym składnikiem wszystkich organizmów żywych jest białko. Poznanie budowy białka przybliży fenomen życia.  Do trzech pierwiastków z wczorajszego wykładu: węgiel, wodór, tlen dochodzi czarty – azot, niekiedy piąty – siarka. Białko ma strukturę już bardziej wyrafinowaną. Połączenie atomu azotu z trzema atomami wodoru tworzy amoniak. Innym produktem jest kwas azotowy. Na dalszym etapie połączeń może powstać saletra.  Ona jest pokarmem dla wielu stworzeń. Saletra i amoniak są związkami azotowymi, ale nie są związkami organicznymi, bo nie zawierają węgla. Najważniejszym związkiem organicznym zawierającym azot jest białko. Nie wszystkie białka nadają się do jedzenia, np. włosy, pierze, jedwab. Produktem rozszczepienia są aminokwasy. To są z reguły proste związki organiczne. Podobne do kwasów (octowy) ale zawierają azot. Białka składają się z kilku tysięcy cząsteczek aminokwasów. Cząsteczki te są złączone ze sobą w olbrzymie, długie łańcuchy. Trzeba umieć rozróżnić łańcuchy celulozy, mąki od łańcuchów białka. Budowa łańcucha białkowego jest ogromnie urozmaicona przez różne aminokwasy. Stąd wielka różnorodność produktów. Dzisiejsze mikroskopy pozwalają zobaczyć strukturę białek.

          Białko jest podstawowym budulcem żywego organizmu. Białko bierze udział w procesie prokreacji. Jest przekaźnikiem życia. Ten fenomen dalej pozostaje dla nauki tajemnicą.

          Ciekawe, że życie można  utajnić, zamrozić na tysiące lat. Nasiona zamrożone przez 10 000 lat także kiełkowały (Porsild, Harington i Mulligan, 1967). Czy życie jest  tylko procesem opartym na białku, czy to coś więcej? Jeżeli można przywrócić aktywność ziarenka po tysiącach lat, to jak rozumieć życie w okresie utajenia? Może życie utajone jest tylko potencjałem do ewentualnego wznowienia procesów witalnych?  Stwierdzono, że zachowanie organizmu w stanie dynamicznej równowa­gi (steady-state) jest związane z aktywnym wydatkowaniem energii i jest jednym z podstawowych uogólnień w biologii. Jednakże w pew­nych wyjątkowych warunkach organizm może pozostawać przez dłuższy czas w spoczynkowym stanie równowagi. Wyjątki potwierdzają regułę, ponieważ w takim "wstrzymanym” życiu nie działają mechanizmy "na­prawcze" i w wyniku przypadkowych przemian organizm ulega stop­niowemu uszkodzeniu. Czy należy się tym przejmować? Dzięki okresowi życia utajonego można znacznie zwiększyć długość życia kalendarzo­wego, ale nie czas trwania życia aktywnego. A więc na to samo wychodzi.

          Jaki trzeba mieć spryt i stanowczy zamysł, aby nie dopuścić do złamania podstawowej zasady życia. Każdy organizm ma ograniczony czas swojego żywota. Obumieranie jest zapisane w życie. Co się za tym kryje?

          Czas życia na ziemi, to czas próby, a próba musi się kiedyś skończyć. Nie można na zawsze pozostawać dzieckiem.