Czy teologia jest nauką?

          Aby dziedzinę nazwać naukową musi spełniać współczesne wymagania stawiane nauce. Szczególnym przedmiotem teologii jest istnienie Boga i jego atrybuty oraz jego relacja do świata przyrody i człowieka.  Refleksja teologiczna dokonuje się w ramach wyznaczonych przez odnośną do tych rzeczywistości wiedzę rozumową oraz wiarę.  Pod terminem „teologia” często rozumie się również objawienie Chrystusa i to, co z tego objawienia wynika. Nie wszyscy jednak uważają teologię za naukę. Jak twierdzą, nie posiada ona weryfikowalności stawianych przez nią hipotez. Poza tym opiera się na wierze, która z założenia nie jest naukowa. Wielu uczonych uważa teologię Boga jedynie za apologetykę. Jezus Chrystus był żyjącą postacią historyczną i dlatego może być badany np. historycznie (tzn. naukowo). Tak więc teologia Jezusa (nazwa przyjęta przez boskość Chrystusa) może być uważana za naukę.  Teologia Boga i teologia Jezusa łączy się na poziomie Aktu działającego, a więc boskich atrybutów Chrystusa. Być może teologia Jezusa Chrystusa wciąga teologię Boga w obręb dziedzin naukowych. Polemikę na ten temat przedstawił m.in. papież Benedykt XVI  w wykładzie ratyzbońskim wygłoszonym w Ratyzbonie (Regensburg 12.09.2006 r.) .

          Filozofia religii (w tym filozoteizm) bada religię jako fakt, ale nie jest związana z żadną społecznością religijną. Można powiedzieć, że jest bardziej pracownią badawczą (research) religii niż jej służebnicą (ancilla).

          Według K. Rahnera SJ  teologia jest nauką, gdyż jest świadomym i metodycznym wyjaśnieniem  Objawienie  Bożego otrzymanego przez wiarę. Jest to możliwe, ponieważ Słowo Boże zawiera element znaczeniowy, który wymaga dalszego wyjaśnienia w wierze, jak również konfrontacji z innymi prawdami. Jeśli naukę rozumieć jako metodyczną refleksję, absurdem jest negowanie naukowego charakteru teologii. Nie do końca się zgadzam z tą argumentacją. Nienaukowa wiara przekreśla teologię jako naukę. Jeden czynnik fałszywy w zdaniu logicznym daje w wyniku koniunkcję fałszywą. Niezależnie od takiego punktu odniesienia można posiłkować się badaniami naukowymi przy studiowaniu teologii. W sumie chodzi o efekt poznania.

          Warto przyswoić sobie pewne pojęcia związane z charakterem teologii.

Teologia ma charakter prozopoiczny, czyli osobowy.

Teologia ma charakter fundamentalny, czyli opiera się na fundamencie Pisma świętego.

Teologia ma charakter spekulatywny, czyli opiera się na operacjach umysłowych wychodzących od czystych, abstrakcyjnych pojęć. Korzysta z dedukcji myślenia, docieka. Ma wartość opisową, w tym symboliczną.

Teologia obejmuje przestrzeń nadprzyrodzoną.

Teologia ma charakter modlitewny, uroczysty, eklezjologiczny.