Przeciwko odpustom

        Marcin Luter wyłożył swoje przekonania religijne. Utrzymywał, że wiara w Boga jest wszystkim, uczynki zaś niczym wobec niej.  Gdy jego tezy dotarły do Rzymu w styczniu 1418 roku. Leon X ogłosił bullę Cum pastquam i list uzupełniający (1519), skierowany do legata papieskiego w Niemczech. Próbowano zmusić Lutra do milczenia. Fryderyk III Mądry wysłał Lutrowi przekupny złoty krzyż. Marcin Luter w liście do Leona X zapewnił go o swoim posłuszeństwie. Doszło jednak do dysputy teologicznej pomiędzy Lutrem a Johannem Eckiem (1486–1543). Luter głosząc podobne poglądy co Jan Hus stwierdził, że potępienie reformatora czeskiego przez sobór w Konstancji było niesłuszne. Zakwestionował on tym samym nieomylność soboru. Po opublikowaniu poglądów Lutra papież Leon X wydał bullę Exsurge Domine (1520), w której oskarżył Lutra o głoszenie 41 nieprawowiernych zdań i zażądał odwołania ich w ciągu 60 dni. Odpowiedzią Lutra było publiczne spalenie bulli papieskiej 10 grudnia 1520 roku. 3 stycznia 1521 Leon X ekskomunikował Marcina Lutra. W tym dniu narodził się protestantyzm. Jego sprawę rozpatrywał sejm Rzeszy zebrany w Wormacji na początku 1521 r., na który z listem żelaznym przybył sam obwiniony, broniąc swych poglądów. Kuria naciskała, by Karol V uwięził buntownika. Luter schronił się na zamku w Wartburgu. Karol V uznał Lutra za heretyka i kazał spalić jego książki. Ze względu na prowadzone wojny i opór elektorów nie można było tego wyegzekwować. Starcie Leona X z Marcinem Lutrem doprowadziło do wielkiego rozłamu Kościoła zachodniego, który trwa do dziś.

          Czy Marcin Luter miał rację? Niech każdy odpowie sobie w duchu, czy można kupić łaskę u Boga?  Marcin Luter nie brał czynnego udziału w wystąpieniach religijnych, pisał jedynie polemiki i katechezy. Tak się złożyło, że wokół niego zgromadziła się cała opozycja Kościoła katolickiego. Luter przetłumaczył Biblię na język niemiecki, był autorem Postylli Domowej, Małego i Dużego katechizmu, Artykułów szmalkaldzkich oraz wielu pieśni kościelnych, w tym ewangelickiego hymnu: Warownym grodem jest nasz Bóg. Szukał w Biblii odpowiedzi na nurtujące go pytania.  Podstawę jego nauki stanowią hasła: sola scriptura – jedynie Pismo, sola fide – jedynie wiara, sola gratia – jedynie łaska, solus Christus – jedynie Chrystus, solum Verbum – jedynie Słowo. Wiele słusznych jego postulatów uznał Sobór watykański II. Nie wszystkie jednak postulaty Marcina Lutra są do przyjęcia. On też błądził. Niemniej sprzeciwił się staremu porządkowi wiary katolickiej, która doprowadziła do anarchii kościelnej.

          Dla Kościoła wystąpienie Lutra było ostrzeżeniem, że nie ma na świecie organizacji z glejtem wieczności. To co jest cenne trzeba stale podsycać i troszczyć się o to, aby nie przyszła zawierucha niszcząca. Dzisiejszy Kościół nie zdaje sobie w pełni sprawy, że kolejna zawierucha teologiczna wisi w powietrzu.