Papieże cd. 57

 

Papież Marcin V (1417–1431) został wybrany po deponowaniu Jana XXIII, abdykacji Grzegorza XII i depozycji Benedykta XIII. Tym samym zakończyła się schizma trwająca od 1378 roku. Papież zabiegał o przywrócenie papiestwu znaczenia. Próbował zorganizować krucjatę przeciwko zwolennikom Jana Husa. Występował zdecydowanie przeciwko Żydom, a jego kazania przyczyniły się do ich pogromu w 1422 i w 1427. Papież zwalczał wszelkie koncepcje koncyliaryzmu[1] pojawiające się w kolegium kardynalskim. Zmarł na apopleksję. Marcin V unieważnił korzystne dla Polski bulle Jana XXIII i potwierdził zakonowi krzyżackiemu wszystkie poprzednio uzyskane przywileje (również te fałszywe). 4 maja 1418 nie wpuszczeni do pałacu papieskiego Polacy dostali się do niego siłą, wyłamując bramę. 9 maja Zawisza Czarny z Garbowa i Janusz z Tuliszkowa w obecności papieża oświadczyli, że czci króla polskiego będą bronić „gębą i ręką” i uzyskali od Marcina V potępienie traktatu Falkenberga. Na oficjalną bullę papieską trzeba było jednak czekać do 10 stycznia 1424. Marcin nie oparł się nepotyzmowi.

 

Papież Eugeniusz IV (1431–1447), siostrzeniec papieża Grzegorza XII. Na konklawe kardynałowie chcieli zapewnić sobie wpływ (idea koncyliaryzmu) na decyzje papieża. Wybrany papież został zmuszony do podpisania zobowiązania wobec ich decyzji. Nazajutrz papież uznał podpisanie przez siebie zobowiązania za wymuszone, a więc nieważne. Wkrótce wystąpił jawnie przeciw koncyliaryzmowi. Papież rozwiązał sobór w Bazylei, chcąc zapanować nad kardynałami. Kardynałowie jednak nie zgodzili się i zażądali od papieża wyjaśnień. W sumie sobór dążył do wprowadzenia rządów parlamentarnych i ustroju republikańskiego w Kościele. Papież cofnął zawieszenie soboru. Proniemiecka polityka papieża odbiła się na stosunkach z Francją. Gdy papież odmówił zamieszkania w Awinionie duchowieństwo francuskie wydało tzw. sankcję pragmatyczną przyjętą w Bourges, a zatwierdzoną przez króla Karola VII (1403–1461). Zawierała ona dekrety ograniczające władzę papieża. Głosiła wyższość soboru nad papieżem oraz niezależność Kościoła francuskiego od Stolicy Apostolskiej.     

---

[1]  Koncyliaryzm – zwierzchność soboru nad papieżem.