Papież Sykstus IV (1471–1484)

          Papież Sykstus IV (1471–1484) pochodził z biednej rodziny. Należał do zakonu franciszkanów. Był człowiekiem wykształconym (otrzymał doktoraty z teologii i filozofii). Został profesorem teologii w kilku domach franciszkańskich na terenie Włoch. W grudniu 1462 r.  wziął udział w debacie z dominikanami na temat Krwi Chrystusa w obecności papieża Piusa II. Zyskał dzięki temu sławę wybitnego teologa. Kiedy został kardynałem swoją działalność poświęcał głównie nie pracy w Kurii, lecz pisaniu traktatów teologicznych m.in. na temat Krwi Chrystusa oraz Niepokalanego Poczęcia Maryi. Po wyborze na papieża podpisał tzw. "kapitulację wyborczą", w której zobowiązał się do zwołania soboru i ukrócenia nepotyzmu. Wybór kardynała della Rovere na papieża został przyjęty z entuzjazmem w kręgach nawołujących do reformy stosunków kościelnych i wiązano z nim duże nadzieje na moralną odnowę Kościoła. Nadzieje te rychło okazały się płonne. Już na początku pontyfikatu pojawiły się podejrzenia, że nowy papież swój wybór zawdzięcza symonii. Asumpt do takich twierdzeń dały lukratywne nadania w pierwszym miesiącu pontyfikatu dla kardynałów, którzy mieli przyczynić się do jego zwycięstwa: Latino Orsiniego, Francesco Gonzagi i Rodrigo Borgii.

          Papież Sykstus IV dążył do uczynienie z Państwa Kościelnego monarchii rządzonej  przez kardynałów spokrewnionych z papieżem. Był władcą autokratycznym. Prowadził na szeroką skalę politykę nepotyzmu.  W rządzeniu posługiwał się swoimi  niegodziwymi krewnymi – rozrzutnym bratankiem kard. Guliano della Rovere (póżniejszy papież Juliusz II) oraz rozpustnym siostrzeńcem  Pietro Riario. Gdy wyczerpały się zasoby kasy papieskiej roztrwonione przez nepotów, Sykstus IV nie zawahał się przed symonią. Sprzedał urzędy, np. notariusza, prokuratorów i zakładał nowe. Pieniądze były mu potrzebne na życie w przepychu i prowadzenie z rozmachem mecenatu artystycznego. Nepotyzm Sykstusa IV był powszechnie krytykowany, tym bardziej, że większość z jego nepotów okazała się niegodna powierzonych im zaszczytów, prowadząc wystawny i rozwiązły tryb życia.

          Papież organizował krucjatę przeciwko Turkom osmańskim. Wydał ogromne kwoty na wyekwipowanie floty papieskiej, lecz suwereni chrześcijańscy nie kwapili się z wyprawą. Kolejna ekspedycja zakończyła się niepowodzeniem i od tej pory zapał Sykstusa IV do kontynuowania krucjaty wyraźnie osłabł.

          Bullą z dnia 1.XI.1478, na prośbę Ferdynanda II Aragońskiego i żony Izabeli I Kastylijskiej Sykstus IV ustanowił inkwizycję w Hiszpanii. Denuncjator otrzymywał czwartą część majątku skazanego za herezję. Interes rozkręcał się.

          Papież czuł się również mecenasem sztuki. Przemienił średniowieczny Rzym w miasto  renesansowe.  Przebudował wiele ulic Rzymu, poszerzając je i  naprawiając. Ufundował kościoły, zbudował wielki szpital, kaplicę pokrytą freskami zwaną Kaplicą Sykstyńską. Utworzył Gwardię Szwajcarską.

          Papież Sykstus IV jest często oceniany jako jeden z najgorszych papieży w historii. Pogłębił kryzys moralny Kościoła rzymskokatolickiego, który w konsekwencji doprowadził do reformacji.