Deuteronomium 1

          Księga Powtórzonego Prawa zamyka Torę i jest piątą księgą Starego Testamentu i Biblii. Jest ona wyjątkowa i znacznie różni się od pozostałych. Jest przede wszystkim jednolita w odróżnieniu np. od Księgi Rodzaju na którą składa się wiele tradycji. Ma ton pouczający i kaznodziejski. Według nauki Kościoła chrześcijańskiego powstała na gruncie tradycji – przekazu ustnego, podawana poprzez pokolenia, przechowywana przez kapłanów lewickich w północnym państwie Izraela. Być może w VIII w. przed Chr., za czasów Jeroboama II powstał prototyp księgi mający na celu zmodernizowanie dawnego prawa zapisanego w Księdze Wyjścia (Wj 19–24).

          Po upadku państwa północnego w 722 r. przed Chr.  wierni przenieśli księgę do Jerozolimy. Pierwsza modyfikacja została wykonana za króla Ezechiasza  (728–699 przed Chr.), troszczącego się o moralne odnowienie Izraela. W czasie panowania jego syna Manassesa (699–643) księga została ukryta w świątyni jerozolimskiej. Potem została jakby w zapomnieniu.

          Za czasów króla Jozjasza (639-609 rok p.n.e.)  ok. 622 r. przed Chr.  została odnaleziona przez arcykapłana Chilkjasza: Wtedy arcykapłan Chilkiasz rzekł do sekretarza Szafana: Znalazłem w świątyni Pana księgę zakonu. I wręczył Chilkiasz księgę Szafanowi, który ją przeczytał (2 Krl 22,8 oraz przypis BT).  

          Czy księga odnaleziona przez Chilkiasza była prototypem Księgi Powtórzonego Prawa? Wszystko wskazuje, że tak. Ciekawe są jej dalsze losy. Nauka Kościoła poucza, że redakcję końcową dokonano w czasie niewoli babilońskiej (VI w. przed Chr.). Zatarła ona wiele dawnych wyrażeń i przekazów. Zadbano o jej jednolitość (podobnie było w przypadku Księgi Kapłańskiej). Stąd trudność w odróżnieniu fragmentów starszych i młodszych. Księga zawiera w sobie fragmenty starsze z okresów królów judzkich, jak również poematy (Pwt 32,33).  W swym tonie jest bardziej kaznodziejska i pouczająca.

           Zaskakujące są opinie umiarkowanych badaczy Biblii. Twierdzą oni, że dla ratowania narodu żydowskiego będącego w niewoli babilońskiej wymyślono historię Abrahama i Mojżesza, a ich czyny umieścili w odległej przeszłości. Deuteronomiści [1] spisali i skompilowali najważniejsze teksty księgi. Trudno dociec prawdy, ale faktem jest, że ostatnia redakcja dała pożądany efekt końcowy. Broni ona idei Mojżesza i próbuje uwiarygodniać historycznie jego postać.

          W  czasie ostatniej redakcji dokonano modyfikacji jeszcze innych ksiąg biblijnych (Jozuego, Kapłańska). Fałszerze mieli szczytny cel – uratować naród Żydowski będący w niewoli babilońskiej.

---

[1] Od greckiej nazwy  Księgi Powtórzonego Prawa – Deuteronomium. Nazwą tą określa się tradycję religijną.  W ramach niej wyróżnia się przedwygnaniową (sprzed niewoli babilońskiej) tradycję deuteronomiczną i wygnaniowo-powygnaniową tradycję deuteronomistyczną. Deuteronomium oznacza „powtórzone prawo".