Na
rysunkach (na piramidach, sanktuariach i budowlach) starożytnych można
prześledzić rozwój prymitywnej techniki. Wiadomo, że Egipcjanie podkładali
okrągłe belki pod bloki skalne, aby
ułatwić ich transport do budowy piramid. Być może one zainspirowały budowę
koła. Najstarsze dokumenty (z XXXII wieku p.n.e.) wskazują Mezopotamię
(Sumerów) jako ojczyznę koła.
W
XX wieku p.n.e. wynaleziono szprychy z konieczności zmniejszenia ciężaru kół.
Wynalazek ten przypisywany jest również indoeuropejskim Hetytom (na ich
pieczęciach widnieją koła z czterema szprychami[1]).
Ciekawe, że ludy Ameryki (Aztekowie, Inkowie, Majowie) nie znali pojazdów na
kołach.
Pierwsze nowinki techniczne związane są ze statyką. Dostrzeżono, że
można ułatwić sobie prace stosując dźwignię (żurawie). Znajomość ruchu
obrotowego pozwoliła na zbudowanie koła garncarskiego (żarna), koła wodnego,
tokarki, kołowrotka, kół zębatych, wozu
dwukołowego.
Źródła helleńskie pokazują, że zaczęto zjawiska fizyczne opisywać
matematycznie (geometria). Archimedes (287–212) obliczył wypór cieczy,
wprowadził pojęcia ciężaru właściwego, środka ciężkości ciał. Sformułował prawa
równowagi dźwigni dwuramiennej. Zbudował ślimacznicę (śruba) do podnoszenia
wody na niedużą wysokość. Współcześni zachwycali się tym, że niewielką siłą
można poruszyć wielkie ciężary. Odkrycie to zastosowano do budowy machin
wojennych (do rzucania blokami skalnymi przy walkach oblężniczych). Nowinki
techniczne pozwoliły budować przeróżne mechaniczne, hydrauliczne zabawki
(automat Herona do otwierania drzwi).
Budowa maszyn narodziła potrzebę studiów i badań. Tak powstały różne
dziedziny nauki. Pojawiły się różne szkoły (np. aleksandryńska). W siódmym
wieku p.n.e. pojawili się mędrcy, którzy zastanawiali się nad rzeczywistością.
Już wtedy, a może jeszcze wcześniej, człowieka intrygował świat. Za pomocą
obserwacji i siłą naturalnego światła rozumu próbowano zgłębić rzeczywistość.
Tak zaczęła rodzić się filozofia. O to pierwsi mędrcy.
Misonos zwykł mówić: Zastanawiaj się nad słowami
wychodząc od rzeczy, a nie nad rzeczami wychodząc od słów.
Chilon ze Sparty (grecki filozof żyjący w VI stuleciu przed
Chr.). Był on autorem takich sentencji: Uważaj na samego siebie i
strzeż się samego siebie; poznaj samego siebie.
Biante, starożytny mędrzec twierdził, że
poznanie odbywa się empirycznie. Jemu przypisuje się sentencję:
Najliczniejsi są niegodziwce.
Hezjod. Nieznane dokładne daty
życia; najczęściej, zgodnie z argumentem filologa aleksandryjskiego Arystarcha
z Samotraki, umieszcza się Hezjoda około 700 r. przed Chr. Jego sentencja: Głupi,
przeciw silnemu, kto okoniem staje: nie zwycięży, i biedy, a wstydu się naje.
Jak widać, poruszane były tematy
etyczne, obyczajowe i społeczne. O istocie wszechrzeczy było jeszcze za
wcześnie.
[1] Państwo Mitanni a Egipt. W: Julia Zabłocka: Historia
Bliskiego Wschodu w starożytności. Wrocław: Ossolineum, 1987, s. 220.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz