Frankowie

          Najwybitniejszą rolę w ukształtowaniu się średniowiecznej Europy odegrali Frankowie. Z przyczyn politycznych, w końcu V w., Chlodwig I (481–511) najsłynniejszy z merowińskich władców przyjął chrzest. Królowi zależało na prestiżu międzynarodowym, a papiestwo szukało ochrony. Czasy były okrutne. Papiestwo toczyło spory z Konstantynopolem (schizma trwała 35 lat). Na Rzym nacierali barbarzyńcy ze wszystkich stron. Odoaker (ok. 433–493) – wódz germański obalił tytuł cesarza Zachodu. Obwołał się królem Italii. W 489 r. na Rzym najechali Ostrogoci (Teodoryk).  Wśród kleru panowały poważne waśnie. Spory musiał rozstrzygać Teodoryk. Sojusz z Chlodwigiem był politycznym sukcesem.

          Po pokonaniu Wizygotów Chlodwig przeniósł swą stolicę w 508 roku do Paryża. Akcjami zbrojnymi, zbrodniami zagarniał plemiona frankońskie. Od 509 r. został jedynym władcą Franków. Po śmierci Chlodwiga I państwo Franków zostało podzielone pomiędzy jego czterech synów. Chlodwig był władcą absolutnym, a ziemię swego królestwa traktował jako osobistą własność (system feudalny). Podporządkował również sobie lokalny kościół na zwołanym przez siebie w 511 roku synodzie biskupów w Orleanie, gdzie wprowadził zasadę inwestytury, czyli nadawaniu biskupstw przez króla.

          System feudalny ogarnął cała Europę. Znamienna była wtedy chrystianizacja wsi. Zanikła publiczna pokuta. Od VI w. zaczęto nadawać poszczególnym kościołom nazwy świętych. Zaczęto wprowadzać wszelakie akty prawne nakazów i zakazów. Zaniedbywanie praktyk religijnych było karalne – chłosta dla poddanych, kary pieniężne dla wolnych.

          W państwie Franków wyrosła nowa siła. Z rodu Karolingów (nazwa późniejsza) Karol, zwany później Młotem (714–741) objął władzę w państwie. W 732 r. zwyciężył Arabów pod Poitiers. Zwycięstwo przyniosło mu sławę jako obrońcy chrześcijaństwa. Jego następca Pepin Mały (741–768) namaszczony został w 751 r. przez św. Bonifacego na króla Franków. Dla Pepina był to zaszczyt, a dla papiestwa rękojmia ewentualnej pomocy zbrojnej.  Tak też się stało. Kolejni najeźdźcy, Longorbadowie zostali wyparci. Ziemie zostały zwrócone papieżowi. By uzasadnić darowiznę Pepina wymyślono „dotację Konstantyna” (chodziło o pisemne potwierdzenie, że ziemie Italii były już darowane papiestwu przez cesarza Konstantego), tak więc darowizna Pepina została jakoby oficjalnie potwierdzona. Papiestwo zdobyło ziemię na własność. Narodziło się Państwo Kościelne.

          Następca Pepina, Karol Wielki (768–814) doprowadził dynastię do pełnego rozkwitu. Ostatecznie wyparł Longobardów z ziem italskich i ponownie darował je papieżowi. Karol Wielki za zasługi otrzymał w Rzymie z rąk papieża Leona III koronę cesarską.